Хайон фæдздзурди туххæй Уæрæсей Федераций Президент В. Путини Указмæ гæсгæ нæ бæсти Гæрзефтонг тухти рæнгъитæмæ Цæгат Иристони цæргутæй  ке байагурдтонцæ, уонæн, уæдта сæ бийнонтæн социалон агъази уæлæнхасæн мадзæлтти туххæй нæ республики Сæргълæууæг Сергей Меняйло бафинста сæрмагонд Указ, кæцими загъд ес:

«Уæрæсей Федераций субъектон паддзахадон хецауадæ райаразуни еумæйаг бундорти туххæй» 2021 анзи 21 декабри Федералон закъони 48 статьямæ гæсгæ, уæдта, «Уæрæсей Федераций хайгай фæдздзурд раседуни туххæй» 2022 анзи 21 сентябри Уæрæсей Федераций Президенти Указ федаргонд ке ’рцудæй, уомæ гæсгæ, Уæрæсей Федераций Гæрзефтонг тухтæмæ хайгай фæдздзурд фæлгæти æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, Республикæ Цæгат Иристон-Аланий фæзуатбæл цæрæг еци граждæнти бийнонтæн фæййагъаз кæнуни нисани хæццæ еухаттон бафисти туххæй

Унаффæ хæссун:

1. «Уæрæсей Федераций хайгай фæдздзурд раседуни туххæй» 2022 анзи 21 сентябри Уæрæсей Федераций Президенти Указ (дæлдæр – 647-аг Указ) федаргонд ке ’рцудæй, уомæ гæсгæ, Уæрæсей Федераций Гæрзефтонг тухтæмæ хайгай фæдздзурди фæлгæти æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, Республикæ Цæгат Иристон-Аланий фæзуатбæл цæрæг еци граждæнтæн 30000 соми еухаттон агъаз Республикæ Цæгат Иристон-Аланий республикон бюджети харзæй исфедар кæнун.
2. Республикæ Цæгат Иристон-Аланий Хецауадæн:

1) 647-аг Указ федаргонд ке ’рцудæй, уомæ гæсгæ Уæрæсей Федераций Гæрзефтонг тухтæмæ хайгай фæдздзурди фæлгæти æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, Республикæ Цæгат Иристон-Аланий фæзуатбæл цæрæг еци граждæнтæн æхцай еухаттон бафист искæнуни туххæй уагæвæрдтæбæл бакосун æма сæ исфедар кæнун:

2) 647-аг Указ федаргонд ке ’рцудæй, уомæ гæсгæ Уæрæсей Федераций Гæрзефтонг тухтæмæ хайгай фæдздзурди фæлгæти æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, Республикæ Цæгат Иристон-Аланий фæзуатбæл цæрæг еци граждæнти бийнонтæн социалон агъази уæлæнхасæн мадзæлттæ исаразунбæл бакосун:

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий Ахурадæ æма науки администраций бæрни ка ес, скъолай агъоммæ ахурадæ æнхæстгæнæг паддзахадон еци ахургæнæндæнттæмæ æнæрадон фæткæмæ гæсгæ сувæллони хонуни барæ раттун, анз æма ибæл æрдæг куддæр исæнхæст уа, уотæ;

– бийнонтæн сæ цæрæн бунатмæ хæстæгдæр ка ’й, уотемæй Республикæ Цæгат Иристон-Аланий ахурадæ æма науки Министради бæрни ка ’й, еумæйаг ахурадæ æнхæстгæнæг еци ахургæнæндонæмæ сувæллони æндæр ахургæнæндонæй раййевуни барæ раттун æнæрадон фæткæмæ гæсгæ (еци ахургæнæндони бунат ку уа, уæд);

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий ахурадæ æма науки Министради бæрни ка ес, скъолай агъоммæ ахурадæ æнхæстгæнæг паддзахадон ахургæнæндонæмæ сувæллон ке цæуй, уоми имæ ке кæсунцæ æма имæ ке зелунцæ, уобæл федунæй бийнонти исуæгъдæ кæнун;

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий ахурадæ æма науки Министради бæрни ка ес, паддзахадон ахургæнæндæнтти сæ сувæллæнттæн, 1-11-аг кълæсти ахурдзаутæн, бонæ дууæ хатти гъар хуæруйнаг лæвар дæттун (сехуар æма рæфтад);

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий паддзахадон профессионалон ахургæнæндæнтти астæуккаг профессионалон ахуради программитæмæ гæсгæ комкоммæ ахур ка кæнуй, еци студенттæн бонæ еу хатт гъар хуæруйнаг лæвар дæттун;

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий ахурадæ æма науки Министради бæрни ка ес, паддзахадон еци ахургæнæндæнтти скъоладзаутæн, æнæрадон фæткæмæ гæсгæ, фæсурокти къуармæ цæуни барæ раттун;

– Республикæ Цæгат Иристон-Аланий социалон æгъдауæй лæггадæгæнæг паддзахадон косæндæнттæн социалон лæггадæ æнхæст кæнун æрдæгстационарон хузи æма социалон лæггадæ кæнунмæ хæдзарæмæ цæуни хузи (бийнонтæ цæйбæрцæ ’нцæ, уæдта се ’фтуйæгтæ цæйбæрцæ ’нцæ, уомæ нæ кæсгæй):

– инвалид сувæллон ка гъомбæл кæнуй, еци бийнонтæн;

– æ карæмæ кенæ æ незмæ гæсгæ æхемæ зелун æ бон æнхæстæй кæмæн нæбал æй, еци рацæргæ адæмæн;

– 1-аг æма 2-аг къуари инвалидтæн;

Республикæ Цæгат Иристон-Аланий социалон лæггадæгæнæг паддзахадон косæндæнттæн социалон æгъдауæй, тæккæ фиццаг, лæггадæ кæнун, стационарон хузи лæггадæкæнуйнагбæл нимад ка ’рцудæй, сæ бийнонти еци иуонгтæн, бийнонтæ цæйбæрцæ ’нцæ, уомæ нæ кæсгæй;

– сæ бийнонтæн син аккаг куст агоруни гъуддаги агъаз кæнун;

– профессионалон ориентаций син агъази мадзæлттæ аразун;

– ахурæй уæгъдæ рæстæг 14-18-анздзуд се ’нагъонтæн рæстæгмæ кусти бунæттæ агоруни агъаз кæнун;

– профессионалон ахуради, уæлæнхасæн профессионалон ахуради мадзæлттæ син аразун;

– социалон агъази, социалон æма æндæр бафиститæ райсуни туххæй бийнонтæн ци бартæ ес, уонæй пайда кæнуни гъуддаги син агъаз кæнун;

– бийнонтæн лæвар психологон агъаз цæмæй уа, уомæн син агъаз кæнун;

– æнæрадон фæткæмæ гæсгæ республики паддзахадон хецауади оргæнтæмæ кустмæ есун.

3. 647-аг Указмæ гæсгæ фæдздзурди фæлгæти æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, уони бийнонтæн дæлдæр амунд агъази мадзæлттæ исæнхæст кæнуни фарста бабарæ кæнун Республикæ Цæгат Иристон-Аланий бунæттон хеунаффæйади муниципалон оргæнтæн:

– скъолай агъоммæ ахурадон программитæ æнхæстгæнæг муниципалон ахургæнæндæнттæмæ æнæрадон фæткæмæ гæсгæ сувæллони раттуни барæ исæнхæст кæнун (бунат си ку уа, уæд);

– скъолай агъоммæ ахурадон программитæ æнхæстгæнæг муниципалон ахургæнæндони сувæллонмæ ке кæсунцæ æма имæ ке зелунцæ, уобæл федунæй бийнонти исуæгъдæ кæнун;

– муниципалон ахургæнæндæнтти 5-11-аг кълæсти скъоладзаутæн бонæ еу хатт гъар хуæруйнаг лæвар дæттун.

4. Исбæлвурд кæнун, фæдздзурди фæткæмæ гæсгæ æфсæддон службæмæ кæмæ фæдздзурдтонцæ, уони бийнонтæмæ хаст ке цæунцæ;

– аци Укази 1 пунктмæ гæсгæ, – æфсæддонæн æ цардæмбал, æ ниййергутæ (кенæ ’й ка исхаста, етæ), сæ гъомбæл сувæллæнттæ, етæ ку нæ уонцæ, уæдта æфсæддонæн е ’нсувæртæ æма æ хуæртæ;

– аци Укази 2 пунктмæ гæсгæ, – æфсæддонæн æ цардæмбал, е ’нагъон сувæллæнттæ, æ ниййергутæ (кенæ ’й ка исхаста, етæ), æ евгеддартæ.

Указ æ тухи цæуй, официалон æгъдауæй мухури ци бон рацудæй, еци бонæй фæстæмæ.