25 апреля 2024

АДӔМ – ФӔДЕСИ, КАДӔР БА – ФӔЛГУРМӔ?

29.03.2022 | 12:47

Аци хузӕмӕ (номдзуд уруссаг хузӕгӕнӕг Борис Кустодиев ӕй искодта 1918 анзи ӕма ‘й исхудта «Сӕудегер, кӕци нимайуй е ‘хцатӕ») кӕсгӕй зӕрдӕбӕл куд не ‘рбалӕууонцӕ абони хабӕрттӕ. Нӕ адӕми хъӕбӕр батухсун кодта, абони сагъӕссаг уавӕртӕй фӕппайда кӕнгӕй, нуриккон сӕудегертӕ сӕ фурмулкдзӕстӕй цалдӕргай хӕттити фӕффулдӕр кодтонцӕ нӕ царди ӕнӕмӕнгӕ гъӕугӕ товарти ӕргътӕ. Хумӕтӕги нӕ рагфидтӕлтӕй нӕ байзадӕй уӕхӕн загъд: «Адӕм фӕдеси, кадӕр ба – фӕлгурмӕ!..» Аци загъд нӕ хауй, мӕнӕ хузи ци сӕудегер ӕй, уомӕ – уомӕн ӕма, еуемӕй ӕ бакасти зиннуй рӕстзӕрдӕ, ӕхца сӕйраг кӕмӕн нӕ ‘нцӕ, уӕхӕн адӕймагӕй, иннемӕй ба, нӕй зонӕн, кутемӕй исамал кодта е ‘хцатӕ, уой. Фал хауй мӕнӕ нур ӕргътӕ фӕффулдӕр кӕнунӕн рӕуонӕ кӕми нӕ адтӕй, уоми дӕр уоййасӕбӕл ка исбӕрзонд кодта, уонӕмӕ. Сӕ фурзудӕй сӕ фурӕдзӕсгон миутӕ ка аккаг кӕнуй, уони ци исхонӕн ес? Уотемӕй дӕр нӕхъӕртон адӕми етӕ никки агъазиаудӕр нӕхъӕртондзийнади туфули амӕттаг кӕнунцӕ ӕма сӕ еци миутӕй адӕми ке тингун кӕнунцӕ, е еу фудракӕндӕ ‘й, иннемӕй ба сӕ ахъелунцӕ паддзахади, хецаудзийнади нихмӕ.

Еци тонагӕнгутӕн хумӕтӕг рӕстзӕрдӕ дзилли бон неци ӕй.

Фал си паддзахадон хецаудзийнадӕ ба карзӕй дзуапп байагора, карзӕй сӕ бафхуӕра, цӕмӕй исонибони  макӕмӕ бал си фӕззинна, уотид гъуди дӕр уӕхӕн знаггадӕ аразуни туххӕй. Ӕма раст зӕгъгӕй, куд ӕнӕгъӕнӕ Уӕрӕсей, уотӕ нӕ республики разамунди ‘рдигӕй ӕргътӕ аразуни гъуддаги гъӕугӕ ӕгъдау федарӕй ӕрӕвӕруни фарстамӕ бӕлвурд ӕргом ӕздӕхт цӕуй.

 

АДӔМИ ТУХСТ ӔЦӔГӔЛОН КӔМӔН ӔНЦӔ, ЕТӔ КАРЗӔЙ ӔФХУӔРД ЦӔУДЗӔНӔНЦӔ!..

Цӕгат Иристони Сӕргълӕууӕг Сергей МЕНЯЙЛО евгъуд къуӕрей дӕргъи цалдӕр косӕг фембӕлди исаразта. Етӕ ‘рцудӕнцӕ банки къабази структурити, федералон ӕма бунӕттон базарадон хизӕгти, фармацевтикон ӕма транспортон компанити минӕвӕртти хӕццӕ.  Уонӕми лӕмбунӕг дзубанди цудӕй, нигулӕйнаг бӕститӕ Уӕрӕсей нихмӕ экономикон нихмӕлӕуди мадзӕлттӕ ке аразунцӕ, уой фудӕй исӕвзурӕг уавӕрти кусти фӕткитӕбӕл.

Республики Сӕргълӕууӕг, зӕгъӕн, банкти минӕвӕртти ӕргом раздахта финансон структурити архайд цӕмӕй хузӕнон уа, уой туххӕй ӕнӕмӕнгӕ ци исаразун гъӕуй, еци фарстатӕмӕ. Куд загъта, уотемӕй нецихузи ес ӕруадзӕн,  раздӕр лӕвӕрд банкон кредиттӕн сӕ процентон миздӕвӕрд бӕрзонддӕргонд ӕрцӕуа, уомӕн. Уомӕй уӕлдай, ӕ гъудимӕ гӕсгӕ, банктӕ гъӕуама парахатдӕрӕй испайда кӕнонцӕ, паддзахадӕ син уӕлӕнхасӕнӕн ци финансон зӕрдӕдарӕнтӕ дех кӕнуй, уонӕй.

Базарадон ӕма фармацевтикон компанитӕ ӕма хизӕгти минӕвӕрттӕн ба Сергей Меняйло бафӕдзахста, цӕмӕй хуаллаг, ӕндӕр товартӕ ӕма хуасти ӕргъти ӕнӕбундор ирӕзтӕн фадуат ма дӕттонцӕ, продукций кадавардзийнадӕн ӕнӕбундор рӕуӕнттӕ ма агоронцӕ. Зундгонд куд ӕй, уотемӕй фӕстаг дууӕ анзей дӕргъи ӕ тухи ӕй социалон ӕгъдауӕй ахсгиагдӕр продуктти ӕргътӕбӕл тӕккӕ минкъийдӕр базарадон ӕфтауӕн ӕвӕруни туххӕй бадзурд. Республики разамонӕг еугур базаргӕнӕг компанити минӕвӕрттӕн байхӕс кодта, цӕмӕй еци бадзурди фӕткӕбӕл косонцӕ. Уой фӕдбӕл дзоргӕй, сӕрмагондӕй монополити нихмӕ архайди федералон служби Регионалон управлени ӕма Прокуратури разамундӕн байхӕс кодта, цӕмӕй еудадзуг дӕр сӕ цӕстӕ даронцӕ базаради ӕргътӕ ӕвӕруни фӕткӕмӕ. Ӕ дзубандимӕ гӕсгӕ, фиццагидӕр ӕргом гъӕуама ‘здӕхт цӕуа хуаллаги сӕйрагдӕр продукттӕ ӕма хуасти ӕргътӕмӕ. Цӕстдарӕг ведомствитӕй уӕлдай ма базаргӕнӕг организацити архайдмӕ цӕстдард цӕудзӕнӕй Еугуруӕрӕсеуон адӕмон фронти минӕвӕртти ‘рдигӕй дӕр.

Уой фӕдбӕл Сергей Меняйло куд загъта, уотемӕй еугур  контролон-цӕстдарӕн мадзӕлтти бӕрӕггӕнӕнтӕмӕ дӕр лӕмбунӕг ӕхуӕдӕг кӕсдзӕнӕй:

– Рагацау ӕй зӕгъун – федаргонд бадзурдтитӕмӕ уӕлӕнгай цӕстӕй ка ракӕса, еци компанитӕ ӕма ведомствити разамонгутӕ ӕфхуӕрд цӕудзӕнӕнцӕ. Нуртӕкки уавӕрти еугур мадзӕлттӕ дӕр исаразун гъӕуй, цӕмӕй социалон ӕгъдауӕй ахсгиагдӕр хуаллаг ӕма ӕндӕр товартӕбӕл базарадон ӕфтауӕнтӕ уонцӕ тӕккӕ минкъийдӕр, уӕдта продукций кадавардзийнадӕ дӕр ӕруадзӕн нӕййес. Баруагӕс уи уӕд, уавӕр къӕпхӕнгай фӕррӕстмӕ уодзӕнӕй. Уомӕн федералон Хецауадӕ еугур фадуӕттӕ дӕр аразуй. Базаргӕнӕг организацити махӕй ци агъаз багъӕуа, уой син нӕ бавгъау кӕндзинан. Ӕма си корӕг дӕн, цӕмӕй республики цӕргути тухстдзийнӕдтӕ лӕдӕронцӕ. Айдагъдӕр еумӕйаг хъауритӕй рахездзинан еугур зиндзийнӕдти сӕрти дӕр.

Ӕнӕ цӕстдард нӕ уодзӕнӕнцӕ бӕлццӕнттӕласӕн транспорти лӕггӕдти тарифтӕ дӕр. Уой фӕдбӕл Сергей Меняйло транспортон компанити минӕвӕрттӕн балӕдӕрун кодта:

– Исӕвзургӕ уавӕрти ӕхсӕнадон транспорти лӕггӕдти ӕргътӕн фулдӕргӕнӕн нӕййес, алли бӕлццонӕн дӕр гъӕуама фадуат уа ӕнӕкъулумпийӕй ӕ надбӕл цӕун. Ӕргътӕбӕл бафтауни фӕлтӕрӕнтӕн нихкъуӕрд лӕвӕрд цӕудзӕнӕй. Корӕг уи дӕн, цӕмӕй аци дзубандитӕмӕ лӕмбунӕг уе ‘ргом раздахайтӕ.

 

Республикӕ Цӕгат Иристон-Аланий Сӕргълӕууӕги

ӕма Хецауади пресс-службӕ