Цæгат Иристони сæрмагонд проект «Æргом Хецауадæ»-йи фæлгæти нæ республики Хецауади Сæрдари хуæдæййевæг, æнæнездзийнадæ гъæуайкæнуйнади министр Годжицати Тамерланæн æрæги журналистти хæццæ ци фембæлд адтæй, уоми дзубанди цудæй нæ республики коронавируси нихмæ тох кæнуни мадзæлттæбæл æма медицинон кустуæтти архайди хæццæ баст фарстатæбæл. Æма уæ абони зонгæ кæнæн, министр журналисттæн ци дзуæппитæ равардта, уонæмæ гæсгæ бацæттæгонд æрмæги хæццæ.

ХУÆЦГÆ НЕЗИ НИХМÆ МАДЗÆЛТТИ ТУХХÆЙ

– Аллибон дæр министради сæрмагонд портали æма дзиллон хабархæссæг фæрæзнити игъосун кæнæн коронавирусæй сæйгити нимæдзæ æма сæ уавæри туххæй бæрæггæнæнтæ. Эпидемий ирæзт айдагъ нæ республики нæ, фал нæ бæсти берæ  регионти дæр фæббæрзонддæр æй. Е, ке зæгъун æй гъæуй, хуарз хабар нæй. Хуæцгæнези райдайæнæй абони уæнгæ беретæй не ’руагæс кæнуй, не ’ууæндунцæ, нæ сæмæ гъаруй, цæйбæрцæбæл тæссаг æй адæймаги цардæн, е. Баруагæс си уй, айдагъдæр сæ  бийнонтæй еске ку æрсæйгæ уй, уæд.   Мах айдагъ нези хæццæ нæ тох кæнæн, фал, социалон хизæги еудадзуг æнæууæнки дзубандитæй ардауæн куст ка кæнуй, уæхæнтти хæццæ дæр. Аллибон дæр нæмæ нæ республики еугур районти сæйгæдæнттæ æма амбулаторити дохтиртæ æрветунцæ, кæци райони, гъæуи цал адæймаги фæссæйгæ ’нцæ коронавирусæй, сæ нези уавæр тухст æви рæуæг æй, уой туххæй бæрæггæнæнтæ. Еугур еци хатдзæгтæ фегъосун кæнун Цæгат Иристон-Аланий Сæргълæууæг Битарти Вячеславæн.

Алли æмбурд дæр нин Хецауади хæдзари райдайуй аци темæй. Неке æнхæст кæнуй санитарон-эпидемиологон фарстатæ, «Роспотребнадзор»-и домæнтæ. Берæ æхсæнадон бунæтти адæмбæл нæ фæууиндзæнæ маскитæ. Уæлдай хъæбæрдæр мæ фæндуй зæгъун нæ республики зиантæ æма цийнæдзийнæдти мадзæлтти туæххæй. Зиан зиан æй, нæ еугур дæр æй лæдæрæн, æнæбари гъуддаг ке ’й, уой.  Фал, еугæр уæхæн хабар æрцудæй, уæд алли адæймаг дæр, зианмæ цæугæй, æнæмæнгæ æ цæсгонбæл гъæуама бакæна медицинон маскæ, æ къохтæбæл ба резинæ къохæрходтæ. Хъæбæр берæ цаутæ æрцудæй, зиани коронавирусæй ка фæссæйгæ ’й æма си ка рамардæй, уæхæнттæ. Нæ гъаруй уæддæр беретæмæ, æма идарддæр дæр сæхе кæнонтæ кæнунцæ. Мадта пандемийи рæстæг нæ уадзæн нæ кувдтитæ æма киндзæхсæвæртæ кæнун дæр. Ка ’й зонуй, еске мин бауайдзæф кæндзæнæй, цийнæдзийнæдтæ дæр мабал кæнæн, зæгъгæ. Мæнæн, куд дохтир, уотæ мæ сæйраг нисан æй, адæми æнæнездзийнадæбæл архайун æма уой туххæй тухсун, домæн нæ республики еугур медицинон кустуæттæй, цæмæй æнхæст кæнонцæ еугур санитарон домæнтæ дæр æма къæрцгъос уонцæ алли сæйги уавæрмæ дæр. Сагъæси ма нæ дохтирти æфтауй еу гъуддаг. Коронавирусæй ка фæссæйгæ уй, уонæй беретæ дохтирмæ фæййагъаз кæнунмæ нæ фæдздзорунцæ, фал, сæхуæдтæ сæхецæн хуастæ кæнунцæ. Зонгитæй, хеуæнттæй ка исдзæбæх æй, уонæмæ телефонæй бадзорунцæ æма си консультаци байагорунцæ. Еци миутæй адæймаг æхуæдæг æхецæн знаггадæ кæнуй, уæдта æ алливарс ка ’й, уони дæр тæссаг уавæри æвæруй.

КОРОНАВИРУСÆЙ СÆЙГИТИ НИМÆДЗИ ТУХХÆЙ

– Беретæ мæмæ телефонæй æрбадзорунцæ æма мин бауайдзæфтæ кæнунцæ, сæйгити нимæдзæ раст нæ дзоретæ, зæгъгæ.

Хуæцгæнези ахæсти ка ’й абони, еци сæйгити туххæй мæмæ мæнæ уæхæн бæрæггæнæнтæ ес. Нæ республики коронавирусæй сæйгитæ ес 6067 адæймаги. Уонæй 91 уæззау уавæри æнцæ Республики клиникон æма Тагъд агъази сæйгæдæнтти стационарти.

38 сæйги – реанимацион хайади, 10 адæмаги ба – уолæфæн аппараттæмæ ке бафтудтан, уæхæнттæ. Иннети дзæбæх кæнæн амбулаторон уагæй сæ хæдзæртти. Мартъий мæйæй абони уæнгæ аци незæй рамардæй 70 адæймаги.

РАЙОНТИ НÆ ФАГÆ КÆНУЙ ДОХТИРТÆ

– Аци фарстай фæдбæл  министрадæмæ ахид æрбадзорунцæ адæм. Фиццагидæр, аци фарста районти сæйгæдæнтти сæйраг  дохтиртæй аразгæ ’й. Етæ гъæуама агоронцæ кадртæ æма син фадуæттæ аразонцæ. Нари гъæуи амбулатори æхгæд æрцудæй. Нæ си дохтир, нæ си фельдшер, нæ си медицинон хуæрæ ес. Æхгæд æй абони Алагири райони Нæуæггъæуи амбулатори дæр. Аци фарстатæ комкоммæ хаунцæ райони сæйраг дохтирмæ æма мæ агъаз кæми багъæуа, уоми мæ равгитæ æма гæнæнтæмæ гæсгæ фæййагъаз кæндзæнæн, мæхе нæ рахатдзæнæн.

Нæ министрадæмæ берæ гъæститæ цудæй районти сæйгæдæнтти кусти туххæй. Гъома, коронавирусæй сæйгæ адæймæгутæмæ фагæ цæстдард нæ цæуй, зæгъгæ. Корун, уæхæн цаутæ ку раргом уонцæ, уæд уони комкоммæ амонун, бæлвурдæй кæци сæйгæдони æрцудæй æма кæци дохтири фудæй, æма уотемæй игъосун кæнун министрадæмæ.

ВАКЦИНÆ, ХУАСТÆ ÆМА МÆНГÆДЗУБАНДИТÆ

Берæ мæнгæттæ дзубандитæ цæуй коронавируси нихмæ вакцинаций фæдбæл. Æма нæ е сагъæссаг гъудитæбæл æфтауй, хуæрзæрдæмæ нæ аразуй адæми. Вакцинæций мадзал науки хумæтæги не ’ргъуди кодтонцæ дуйней æма нæ бæсти ахургæндтæ. Историйæй уæ зæрдæбæл æрлæуун кæнетæ, цæйбæрцæ адæмти  фæййервæзун кодтонцæ мæлæтхæссæг хуæцгæнезтæ, уой. Фал, вакцинитæ ку иссирдтонцæ еци незти нихмæ, уæд адæм фæййервазтæнцæ эпидемитæй. Вакцинаци гъæугæ мадзал æй. Уой хæццæ ’й тухæй некæмæн кæнæн, æнæмæнгæ, медицинон косгутæй уæлдай. Алли дохтир æма медицинон хуæрæ дæр вакцинаци рацудæнцæ, уомæн æма етæ косунцæ, архайунцæ тæссаг незти хæццæ. Берæ адæймæгутæ разиндтæй, æхе фæндонæй коронавируси нихмæ вакцинацимæ ка æрбацудæй. Сæ нимæдзæ аллибон дæр фулдæр кæнуй. Вакцинаци цæунцæ, коронавирусæй ка нæ адтæй сæйгæ,  айдагъдæр еци адæм. Ка исдзæбæх æй, уони вакцинæ нæбал гъæуй. Вакцинаций куст æртæ фæлтæремæй цæуй. Уæлдæр куд загътан, уотемæй вакцинаций фиццаг хаййи рацудæнцæ медицинон косгутæ.

Æнæ зæгъæн нæййес гриппи туххæй дæр. Еугурæйдæр зонæн, фæззæг, зумæг æма рагуалдзæг гриппæй сæйгити нимæдзæ берæ ке фæууй, уой. Грипп тæссаг нæй, зæгъгæ, уотæ маке гъуди кæнæд. Æ фæстеугутæ æркæнунцæ уæззау уавæрмæ. Фæууй, ка си рамæлуй, уæхæн цаутæ дæр, гъуллæггагæн. Райдæдта гриппи нихмæ дæр вакцинаци, æма адæм ку лæдæриуонцæ, куд ахсгиаг мадзал æй хе хуæцгæнезæй багъæуай кæнун, уæд нæмæ сæйгитæ минкъийдæр уайдæ.

Коронавирус æма гриппи нихмæ вакцинитæ еци-еу рæстæг кæнæн нæййес. Дууетæ дæр аллихузон незтæ æнцæ, тæссаг æма вакцинитæ кæнун гъæуй, се ’хсæн мæйæй минкъийдæр куд  нæ уа, уотæ. Ма игъосетæ аллихузон «фейктæ» ке хонунцæ, уæхæн мæнгæттæ дзубандитæмæ, коронавируси вакцинаци нæ «нимæдзон ахæстдони» бакæндзæнæй, æхсæз мæйей фæсте си адæм цагъди кæндзæнæнцæ æма ма берæ æндæр сæргъæн гъæла гъудити информацитæмæ.

Интернети фæстаг бæнтти ахид ес фæууинæн, коронавирусæй ка дзæбæх кæнуй, уæхæн хуасти рекламæ. Аци нези нихмæ препараттæ æма хуастæ еугурæйдæр æнцæ дохтиртæмæ, сæйгæдæнтти, амбулаторити. Незихатмæ гæсгæ, дохтир исбæрæг кæнуй, кæци хуасæ гъæуй, уой, æма уотемæй лæвæрд цæуй сæйгитæн. Амбулаторон уагæй æхе ка дзæбæх кæнуй, уонæмæ ба  алли бон дæр сæ хæдзарæмæ медицинон косæги ласунцæ. Вакцинаци искæнун ке фæндуй, е бацæуæд, кæми цæруй, еци райони поликлиникæмæ æма курдиадæ ниффинсæд. Еу хатт ма зæгъун, ке фæндуй, е, тухæй неке кæнæн. Уоми дохтир, гъæуама исбæрæг кæна адæймаги æнæнездзийнади уавæр, тоги æлхъивдадæ, циуавæр незтæ ’й тухсун кæнунцæ æма уотемæй вакцинаций процедурæмæ рахездзæнæй.

Вакцинæ кæмæн кæндзæнæнцæ, еци адæймаги рази дохтир гъæуама æхгæд къопп исигон кæна æма вакцинæ исеса. Етæ æнцæ, закъон ке домуй, еци мадзæлттæ. Коронавируси нихмæ хуастæ нæ республики ес цалдæр мæйей фагæ.

СÆЙГÆДÆНТТИ ÆМА ПОЛИКЛИНИКИТИ КУСТИ ТУХХÆЙ

– Пандемийи райдайæнæй аци бони уæнгæ коронавирусæй сæйгити дзæбæх кæнæн Республикон тагъд агъази клиникон сæйгæдони (КБСП). Аци рауæн ес еугур гъæугæ мадзæлттæ дæр, уæззау уавæри нези фудæй ка бахаудтæй, еци тухст сæйгити дзæбæх кæнунæн. Фал, байархайдтан райони сæйгæдæнтти дæр хуæцгæнези нимæ тох кæнуни кусти райарæзтбæл. Æрхонки, Æрæдони, Дзæуæгигъæуи æма медицинон академий сæрмагонд сæйгæдæнттæ уæлæнхасæн агъазмæ цæттæ æнцæ багъæуаги сахатти коронавирусæй сæйгити дзæбæх кæнунмæ. Уæхæн хайадæ байгон кодтан Сувæллæнтти клиникон сæйгæдони дæр. Уолæфæн аппараттæй нин фæййагъаз кодтонцæ Уæрæсей Федераций промышленности министрадæ, Дзæуæгигъæуи клиникæ «Здоровье»-й разамунд.

ПАДДЗАХАДОН ПРОГРАММИ НИСАНТИ ТУХХÆЙ

Национ проекти бундорбæл нисангонд æрцудæй сæрмагонд паддзахадон программæ «Зæрди æма тогдандзинтти незти нихмæ тох». Уой фæрци нæ республикæмæ æрвист æрцудæй зæрди æма тогдадзинтти незтæй  сæйгитæн фæййагъаз кæнунæн æртæ æма инсæй хузи хуастæ. Уæхæн сæйгитæй дохтиртæмæ хигъди ка лæууй, уонæн сæ районти медицинон кустуæтти дæттунцæ лæвар.

Цæмæй медицинон косæги фæллойнæ никки цитгийнагдæр уа æхсæнади, уой туххæй нæмæ фæззиндтæй, æнæмæнгæ ахсгиаг ахедундзийнадæ кæмæн ес, уæхæн нæуæгдзийнадæ – аци анзæй фæстæмæ нæмæ арæзт цæудзæнæй «Цæгат Иристони хуæздæр дохтир», зæгъгæ, сæрмагонд конкурс. Архайдзæнæнцæ си участокти терапевттæ æма педиатртæ.

Еци профессионалон ериси дуккаг æма æртиккаг бунæттæ кæмæн исаккаг кæнонцæ, етæ хуарзæнхæгонд цæудзæнæнцæ æхцай премитæй. Алли номинаций дæр си Цæгат Иристони хуæздæр дохтири ном ка райса, еци уæлахездзаутæн ба лæвæрд цæудзæнæй  фатертæ æма реубæлдаргæ нисантæ.

ДАДТЕТИ Тамилæ.

ÆДАСДЗИЙНАДИ ДОМÆНТÆ  ÆНÆМÆНГÆ ÆНХÆСТГÆНГÆ ’нцæ!..

Коронавируси пандеми нурма æ хъаури ке æй æма исæвзургæ эпидемиологон уавæр зæрдæзæгъгæ ке нæй, уомæ гæсгæ, идарддæр дæр, æнæмæнгæ, æнхæстгæнгæ æнцæ санитарон æдасдзийнадæ æма социалон хегъæуайкæнуни сæрмагонд мадзæлттæ. Уой хæццæ, сæйрагдæр ба, æхсæнадон транспорти цæугæй, еудадзугдæр пайда кæнун гъæуй маскитæй æма æндæр хегъæуайкæнæн мадзæлттæй. Нæ республики мухур æма дзиллон коммуникацити гъуддæгути фæдбæл Комитет адæми зæрдæбæл лæуун кæнуй: æхсæнадон транспорти лæггæдтæй пайда кæнгæй, санитарон-эпидемиологон æдасдзийнади мадзæлттæ æнхæстгонд ку нæ цæуонцæ, уæд административон æфхуæрд æййафунцæ, куд траспорти хецæуттæ, уотæ бæлццæнттæ дæр.

Уотæ, æхсæнадон транспорти хецæутти Уæрæсей Федераций административон æгъдауихæлдтити туххæй кодекси 6.3-аг статьяй 2-аг хаййи бундорбæл бафхуæрæн  ес 500 мин сомей уæнгæ иварæй, кенæ ин æ куст 90 боней уæнгæ бауорамунæн.

Бæлццæнти ба еци кодекси 20.6.1-аг статьяй 1-аг хаййи бундорбæл бафхуæрæн ес 1 мин сомемæй 30 мин сомей уæнгæ иварæй.