Нæ республики косæг балций адтæй Уæрæсей Федераций Хецауади Сæрдари хуæдæййевæг Юрий ТРУТНЕВ.

Цæгат Иристонмæ иссæугæй, Уæрæсей Хецауади вице-премьер, фиццагидæр бабæрæг кодта курортон-рекреацион комплекс «Мамисон»-и арæзтадæ. Адтæй Беслæни фиццаг скъолай, деденгутæ си исæвардта æма иссирдта, спортивон зали ка бабун æй, еци æвуд сабийти æма сæ хестæрти рохс нæмттæ. Уой фæсте фæууидта Æрхонки нæуæг цалцæггонд сæйгæдонæ.

Фæстæдæр Юрий Трутнев фембалдæй республики разамунди хæццæ æма æрдзубанди кодта Цæгат Иристони социалон-экономикон ирæзти нисантæбæл æма гæнæнтæбæл. Юрий Трутнев куд загъта, уотемæй уæхæн косæг балций бон раздæр адтæй Хъæрæсе-Черкести Республики.

– Нур ба æркæсун гъæуй  Республикæ Цæгат Иристон-Аланий социалон-экономикон уавæрмæ, исбæлвурд кæнун æ идарддæри ирæзти нисантæ æма, цæмæй фæгъгъомусгиндæр уа, уомæн циуавæр гæнæнтæ ес, уони.

Раст зæгъун гъæуй, республики социалон-экономикон бæрæггæнæнтæ бустæги зæрдæмæдзæугæ нæ ’нцæ. Фæстаг цалдæр анзей дæргъи, бæрæг даруй медбæстон еумæйаг продукций бæрцбарст, регионалон еумæйаг продукци æма промышленнон кустуати индекс минкъийдæр ке кæнунцæ, е. Гъæууон хæдзаради продукций бæрцæ дæр, Уæрæсей гъæууонхæдзарадон продукций рæстæмбес бæрцæй æй минкъийдæр. Ке зæгъун æй гъæуй, куд иннæ регионти, уотæ Цæгат Иристони экономикæбæл дæр лæгъузæрдæмæ фæззиндтæнцæ, коронавирус ци къулумпитæ расайдта, етæ. Аци анз 1 сентябрмæ республикæ æ цæргутæй даруй мизд 31,1 миллион соми, уой хæццæ, бюджетон косгутæн мизд федунæй ихæс нæ даруй. Розници базаради зелдох аци анз, фари хæццæ рабаргæй, фæмминкъийдæр æй 13, 8 проценти, бундорон капиталмæ   инвестицитæ фæмминкъийдæр æнцæ 10,2 проценти (Уæрæсей – 4 проценти).

Уавæр цæмæй фæххуæздæр уа, уой туххæй республики Сæргълæууæги хæццæ бакосдзинан æма исбæлвурд кæндзинан республики ирæзтæн агъазгæнæг сæйраг фæззелæнтæ. Мæнмæ гæсгæ, уонæй еу æй туризм. Цæгат Иристони арæзт цæуй устур туристон комплекс «Мамисон». Æ исаразунæн ес бæлвурд ихæслæвæрдтæ нæ  бæсти Президентæй. Федералон бюджети æ исаразунæн æвæрд æрцудæй 6,36 миллиард соми. Æ исæнхæст кæнунмæ гъæуй инвесторти æргом раздахун. Цæгат Иристонæн æ æрдзæ æй дессаг æма алæмæттаг, дони æвæрæнтæ – гъæздуг. Хъæбæр берæ уæмæ ес, багъæуайкæнуйнаг ка ’й, уæхæн æрдзон фæзуæттæ,  цуппаремæн си ес федералон нисанеуæг. Етæ республики экономикæн, æ социалон царди къабазæн цæйбæрцæбæл пайда исуиуонцæ, уомæ дæр гъæуй бæлвурддæрæй æркæсун.

Нæ республики цардиуаги социалон къабази уавæр фæгъгъомусгин кæнунæн Цæгат Иристони ци гæнæнтæ æма фадуæттæ ес, уонæй æнхæстдæрæй испайда кæнуни фарстатæмæ е ’ргом  раздахгæй Юрий Трутнев æ радзубандий загъта:

–  Бабæрæг кодтан цалдæр нæуæгарæзт социалон объекти. Хецæн дзубандий аккаг æй æрдзон гъæздугдзийнæдтæ гъæуай кæнуни, уæдта пайдайаг æрзæттæ агоруни фарста. Гъууон хæдзаради къабази республикæ ци проекттæ æнхæст кæнуй, етæ дæр гъæуама уонцæ фулдæр. Ке зæгъун æй гъæуй, æнæлухгонд фарстатæ – берæ, уотæ берæ æнцæ, нурма нæмæ разæй ци куститæ æнгъæлмæ кæсунцæ, етæ дæр.

Экономики ирæзтбæл дзубанди кæнгæй, фиццагидæр, гъуди кæнун гъæуй адæмбæл, сæ царди  уавæртæ фæххуæздæр кæнунбæл, уæлдайдæр, устур бæлахи ка бахаудтæй, еци адæми цардбæл. Мæ дзубанди æй Беслæни цæргутæбæл. Нæ бæсти разамундæн аци фарста æй уæлдай ахсгиагдæр æма имæ еудадзугдæр е ’ргом здахуй, – загъта Уæрæсей Федераций вице-премьер.

Æ арфи дзубандий нæ республики Сæргълæууæг Битарти Вячеслав куд загъта, уотемæй федералон нисанмæ арæзт программитæ æма национ проекттæ республикæ ке æнхæст кæнуй, уой фæрци региони социалон-экономикон фарстатæй беретæ цæунцæ лухгонд.

БИТАРТИ Вячеслав æма Юрий ТРУТНЕВ (астæуæй) Мамисони проект кæми æнхæстгонд цæуй, еци рауæнти хæццæ зонгæ кæнгæй

– Комкоммæ де ’нхусæй, Уæрæсей Федераций экономикон ирæзти министради агъазæй, нæ бæсти Президент Владимир Путин курорт «Мамисон» исаразуни фæдбæл ци бæлвурд ихæстæ равардта, етæ æнхæстгонд цæунцæ. Аци проект ку исцæттæ уа, уæд еугур бæстæн дæр  уодзæнæй айдагъ федералон нæ, фал дуйнеуон нисанеуæги агъазиау хуæнхон-рекреацион комплекс. Е айдагъ экономикон проект нæй, фал ма æй ахсгиаг социалон проект дæр. Уой фæрци нæмæ дууæ анземæ фæззиндзæнæй дууæ мин косæн бунати  æма ма уомæй дæр фулдæр. Хецæн инвестортæ нуртæккæ дæр цæттæ æнцæ курорти арæзтадæн 10 миллиард соми раттунмæ. Нурмæ дæр æнхæст кодтан æма идарддæр дæр æнхæст кæндзинан республики социалон-экономикон уавæр размæ ракæнунæн национ проекттæ æма федералон нисанмæ арæзт программитæ.

Юрий ТРУТНЕВ æма БИТАРТИ Вячеслав зонгæ кæнунцæ Национ музейи экспонатти хæццæ.

Уæрæсей Федераций Хецауадæ 2017 анзи рахаста унаффæ. Уоми амунд æнцæ, 2018-2025 æнзти Республикæ Цæгат Иристон-Аланий социалон-экономикон ирæзтæн ахсгиагдæр ка ’й, еци фиццаградон мадзæлтти номхигъд. Зонун æй, сæ исæнхæст кæнунæн Уæрæсей разамунд еугурвæрсугæй дæр ке архайуй, уой, – загъта республики Сæргълæууæг æма бафеппайдта,  еци мадзæлттæ æнхæст кæнунæн син федералон центрæй æнхус нурмæ дæр ке цудæй, æма идарддæр дæр ке уодзæнæй, уобæл æ зæрдæ ке даруй.

Юрий Трутнев æма Битарти Вячеслав дзуæппитæ равардтонцæ журналистти фарстатæн. Уæрæсей Хецауади вице-премьер куд баханхæ кодта, уотемæй республики разамунди хæццæ аци фембæлд фæстаг нæй.

– Еу мæйи фæсте Битарти Вячеслав уодзæнæй Мæскуй, æма, абони  дзубанди ци идарддæри ирæзти нисантæбæл цудæй, уони балæмбунæгдæр кæндзинан, æма сæ исæнхæст кæнуни куст райдайдзинан, – загъта Юрий Трутнев.

Æ косæг балций кæрони Юрий Трутнев бабæрæг кодта республики Национ музей æма Адæмон аййевадон армдæснити центр.

МАЛХЪАРТИ Зæлинæ.