19 апреля 2024

ӔХСӔНАДИ АСТӔУ ФЕДУДДЗИЙНАДӔЙ ИРӔЗУЙ Ӕ ФАРНӔ

02.02.2021 | 16:17

Хуцау адӕймаги ци сикъитӕй исфӕлдиста, уомӕй ма имӕ еу къӕрт райзадӕй. Ӕма уӕд ӕ исфӕлдист адӕймаги бафарста:

– Амӕй ба ма дин ци исаразон?

– Амонд! – федарӕй загъта адӕймаг.

Хуцау неци исдзурдта, уотемӕй ин еци къӕрт ӕ къохи ӕривардта, гъома, дӕ амонд ба дӕхуӕдӕг аразӕ.

Хуцауи еци фӕдзӕхст ка балӕдӕруй ӕма ин амонд аразунӕн ци «къӕрт» лӕвӕрд ӕрцӕуй, ӕ райгурци уомӕй ӕнхӕстӕй ӕма федауцӕ хузи ку испайда кӕнуй, уӕд ӕцӕгӕй иссеруй ӕ амонд, царди цӕмӕ фӕббӕллуй, етӕ ин бантӕсунцӕ ӕма уомӕ гӕсгӕ ба ӕ карнӕ исрайдзаст уй…

Аци хабар уомӕ гӕсгӕ раймистан, ӕма адӕймаг ӕ цардиуаги фӕткитӕ аразгӕй гъӕуама архайа, ци равгитӕ ин ес, уони кӕрӕй-кӕронмӕ исгъуддагон кӕнунбӕл. Цӕмӕй равгитӕ ба бӕрцӕй фагӕ уа, е ба аразгӕ ‘й хецаудзийнадӕй дӕр ӕма ӕхсӕнадон институттӕй дӕр. Уӕлдай ихӕстӕ хауй еци ӕгъдауӕй дини еугӕндтӕмӕ дӕр. Уонӕн сӕ архайди нисантӕн сӕ агъазиаудӕр гъӕуама уа дзилли медастӕу, ка ци адӕмихаттӕй ӕй, кенӕ ци дин ӕнхӕст кӕнуй, уомӕ нӕ кӕсгӕй кӕрӕдзей лӕдӕрундзийнадӕ ӕма нимайундзийнадӕ федар кӕнун, еумӕйагӕй райдзаст цардарӕзтбӕл архайдмӕ сӕ разӕнгард кӕнун.

Аци ӕма ӕндӕр, се ‘хсӕнадон ахедундзийнадӕ бӕрзонд кӕмӕн ӕй, уӕхӕн фарстати фӕдбӕл бундорон дзубанди рацудӕй, Цӕгат Иристони Сӕргълӕууӕг Битарти Вячеславӕн ӕрӕги ци косӕг фембӕлд адтӕй пусулмӕнтти уодварни республикон Управлений разамонӕг Гуӕцӕлти Хаджиморати хӕццӕ, уоми.

Цӕгат Иристони муфтийӕн арфӕ ракодта, зӕрдиагӕй ахсгиаг ӕхсӕнадон куст ке кӕнуй, уӕлдайдӕр ба фӕсевӕди раст гъомбӕладӕмӕ устур ӕргом ке ‘здахуй, уой туххӕй. Битари-фурти дзубандимӕ гӕсгӕ, дини косгутӕ устур ӕвӕрӕн хӕссунцӕ алли адӕмти ‘хсӕн федуддзийнадӕ ӕма хӕлардзийнадӕ федардӕр кӕнуни гъуддагмӕ. Ӕ радзубандий баханхӕ кодта?

– Цӕгат Иристони пусулмӕнтти уодварни Управлени зӕрдиагӕй архайуй республики ӕхсӕнадон-политикон царди. Иннӕ динти минӕвӕртти хӕццӕ сумах косетӕ, республики хузӕнондзийнадӕ ӕма сабур цард багъӕуай кӕнунӕн агъаз ка ‘й, еци нисантӕбӕл. Сӕрмагондӕй мӕ зӕгъун фӕндуй, уой, ӕма ирӕзгӕ фӕлтӕри хӕццӕ сумах ци ахедгӕ куст кӕнетӕ, е хъӕбӕр ахсгиаг ӕма арфиаг архайд ӕй. Уомӕн ӕма фӕсевӕди раст гъомбӕладӕ ‘й нӕ еумӕйаг ихӕс. Ӕма уой фӕдбӕл ци берӕ аллихузон медесгун гъуддӕгутӕ аразетӕ, уой туххӕй уи боз ан ӕма уин арфӕ кӕнун.

Гуӕцӕлти Хаджиморат дӕр райарфӕ кодта Цӕгат Иристони Сӕргълӕууӕгӕн, Управлений архайдмӕ рӕдау цӕстӕй ке кӕсуй, уой туххӕй. Гуӕцӕли-фурт куд загъта, уотемӕй сӕ идарддӕри архайди дӕр сӕрмагонд ӕргом ӕздӕхт уодзӕнӕй ирӕзгӕ фӕлтӕри хӕццӕ кустмӕ.

Нӕ республики Сӕргълӕууӕг ӕма муфтий сӕ фембӕлди рӕстӕг уӕлдай лӕмбунӕг ке ӕрдзурдтонцӕ ирӕзгӕ фӕлтӕрти гъомбӕлади фарстатӕбӕл е лӕдӕрд ӕй. Нӕ тухгин Уӕрӕсей медӕгӕ евгъуд ӕноси кӕрони ка райдӕдта ӕма нин нӕ цардиуагӕ хъӕбӕр ка ниххӕлхъойтӕ кодта, еци фудрунтӕй кӕдӕй-уӕдӕй ке исуӕгъдӕ ан, е не ‘знӕгти зӕрдӕмӕ нӕ цӕуй, ӕма нӕ нӕуӕг фидбилизти багӕлдзунмӕ гъавунцӕ, аллихузон ӕндзарӕн миутӕ аразунцӕ. Уӕлдай бӕлах ба е ӕй, ӕма ӕсхъӕтӕг кӕнунцӕ кӕстӕрти, ардаунцӕ сӕ, ахъелунцӕ сӕ ӕнӕзакъон фудракӕндтити архайунмӕ.

Хуарз ӕма уӕхӕнӕй мах республики неци цӕуй, нӕ дзиллӕ, уӕлдайдӕр ба нӕ кӕстӕртӕ еци ӕнседӕнти фӕдбӕл нӕ рацудӕнцӕ. Дзубанди дӕр ибӕл нӕййес, е ӕхцӕуӕн ӕй, фал уой хӕццӕ никки фӕббундорон кӕнун гъӕуй кӕстӕрти гъомбӕлади фарстати фӕдбӕл архайд – ӕхсӕнади медӕгӕ ци думгитӕ иситинг унцӕ рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ, етӕ нӕмӕ ци хъилматӕ ӕрбадумдзӕнӕнцӕ, етӕ нӕ куд неци фудуагӕдзийнадӕй фегъӕстӕ кӕнонцӕ, нӕ бон си куд уа нӕхе багъӕуай кӕнун, нӕ кӕстӕрти зундирахаст уонӕй тухгиндӕр куд разинна.

Муфти лӕмбунӕг радзурдта 2020 анзи Управлени ци фарстатӕбӕл куста, уой туххӕй. Сӕрмагондӕй ӕрлӕудтӕй 2021 анзи архайди нисантӕбӕл дӕр.

Фембӕлди архайгутӕ ма ӕрдзурдтонцӕ нӕ республики ӕхсӕнадон-конфессионалон царди ӕндӕр ахсгиаг фарстатӕбӕл дӕр.