Сæ дæсниадæмæ гæсгæ сæ куст архивти хæццæ баст кæмæн æй, етæ дæсæймаг мартъий исбæрæг кодтонцæ сæ профессионалон бæрæгбон – архивти еугуруæрæсеуон Бон. Цæгат Иристони Архивон службæн ба е адтæй дувæр бæрæгбон, уомæн æма ибæл евгъуд анзи исæнхæст æй сæдæ анзи. Уой фæдбæл Национ музейи æрæги арæзт æрцудæй кадгин бæрæгбон.

Сæдæ анзи минкъий нæ ‘нцæ. Еци дзæвгарæ рæстæги дæргъи архивон служби косгутæ фæлтæрæй-фæлтæрмæ æмбурд кодтонцæ æма багъæуай кодтонцæ, уæдта абони дæр гъæуай кæнунцæ, аргъ кæмæн нæййес, Уæрæсей Хонсари хæццæ баст еци историон гæгъæдитæ – раги дзамантæй абони уæнгæ. Еци архивон бунти иссерæн ес хецæн адæймæгути, æнæгъæнæ муггæгти кенæ ба адæмихæттити историон фæд æма сæ хъисмæт. Еци цæстæй ракæсгæй, архивон æвæрæнтæн аргъ нæййес. Æнæдузæрдугæй, архивти хæццæ баст кустæн ес паддзахадон нисанеуæг.

Цæгат Иристони Архивон служби косгутæн сæ профессионалон бæрæгбони фæдбæл арфæ ракæнунмæ æрбацудæй республики Хецауади Сæрдари хуæдæййевæг Фадзайти Æхсарбег.

– Нæ республики Архивон службæ æ сæдæ анзебæл æнтæстгинæй исæмбалдæй евгъуд 2020 анзи. Юбилеймæ ци мадзæлттæ нисан кодтан, етæ, бæрæг анхосæгти фудæй, къохи бустæги нæ бафтудæнцæ. Фал уæддæр анзи дæргъи арæзт цудæнцæ конкурстæ, равдиститæ, презентацитæ. Архивтæ ‘нцæ, æности дæргъи адæми царди хæццæ баст цидæриддæр историон бунтæ ес, уонæн сæ гъæздуг æвæрæнтæ. Нæ республики ци архивтæ ес, етæ ба еци æвæрæнтæн æнцæ сæ хай æма сæ цæсти гагуй хузæн, ке гъæуай кæнетæ, сæ гъæздугдæр кæнунбæл зæрдиагæй ке архайетæ æма сæ уотемæй еу фæлтæрæй иннемæ ке дæттетæ, уой туххæй уин арфæ кæнун. Мæ зæрдæ уин зæгъуй берæ нæуæг æнтæститæ æма уæлахезтæ. Уæ кустæй арази куд уайтæ, æнæнез æма амондгунæй куд цæрайтæ, уæхæн арфæ уæ уæд, – загъта Фадзайти Æхсарбег.

Республикæ Цæгат Иристон-Аланий Архивон службæбæл сæдæ анзи ке исæнхæст æй, еци кадгин бони фæдбæл, æ кусти уæлдай æскъуæлхтдзийнæдтæ æ къохи кæмæн бафтудæй, архивон служби къабази еци косгутæ хуарзæнхæгонд æрцудæнцæ Кади æма Зæрдæбæлдарæн нисантæй.

Республикæ Цæгат Иристон-Аланий паддзахадон хецауади оргæнти берæ æнзти дæргъи æнтæстгинæй ке фæккуста, уой туххæй Республикæ Цæгат Иристон-Аланий паддзахадон граждайнаг служби косæги кадгин ном лæвæрд æрцудæй Томæ Алиевайæн – Цæгат Иристон-Аланий Архивон служби финансон-экономикон кусти æма гæгъæдитæй æнхæст кæнуни хайади сæргълæууæгæн.

Республикæ Цæгат Иристон-Аланий архивон къабази косгæй, сæ къохи уæлдай устурдæр æнтæстдзийнæдтæ ке бафтудæй, уой туххæй Республикæ Цæгат Иристон-Аланий культури æскъуæлхт косæги кадгин ном лæвæрд æрцудæй: Арбиати Зæлинæн – Цæгат Иристон-Аланий нæуæгдæр историй паддзахадон архиви директорæн; Уанити Эльвирæн – Цæгат Иристон-Аланий нæуæгдæр историй æма историко-политикон документаций центри директорæн; Кцойти Фатимæн – Цæгат Иристон-Аланий нæуæгдæр историй паддзахадон архиви директори хуæдæййевæгæн.

Архивон куст нæ республики райрæзун кæнуни гъуддагмæ устур байвæрæн ке хæссунцæ, уой туххæй Республикæ Цæгат Иристон-Аланий Кади грамотæй хуарзæнхæгонд æрцудæнцæ: Тебиати Еленæ – Цæгат Иристон-Аланий Архивон служби разамонæг; Батæрти Аслан – Цæгат Иристон-Аланий Архивон служби разамонæги хуæдæййевæг; Фидарати Ритæ – Цæгат Иристон-Аланий Центрон паддзахадон архиви директори хуæдæййевæг.

Сæ профессионалон бæрæгбони фæдбæл Республикæ Цæгат Иристон-Аланий Сæргълæууæги Арфи финстæгутæ райстонцæ нæ республики Архивон служби хуæздæр косгутæ æма специалисттæ: Æлбегати Аллæ, Зассети Ларисæ, Золойти Фатимæ, Хъесати Илонæ, Мамитти Нуну, Сæлбити Жаннæ, Ларисæ Торгашина, Тасойти Тамарæ æма Хекъилати Светланæ.

Архивон служби разамонæг Тебиати Еленæ райарфæ кодта республики Сæргълæууæг Битарти Вячеславæн, Хецауади Сæрдар Тускъати Тайморазæн æма æ хуæдæййевæг Фадзайти Æхсарбегæн, архивон службæн сæ аллибони кусти устур агъаз ке кæнунцæ, уæдта Центрон паддзахадон архивæн нæуæг бæстихай исаразуни фарстамæ се ‘ргом ке раздахтонцæ, уой туххæй. Фадзайти Æхсарбегæн е балæвар кодта, нæ республики ци зæрдæбæлдарæн майдан рауагътонцæ, уой, уæдта, аци бæрæгбонмæ ма ци киунугутæ уагъд æрцудæй, уони – юбилейон рауагъдадæ «Æнусон истори хъахъхъæнджытæ» («Хранители вековой истории») æма «1886 азмæ Терчы облæсты Дзæуджыхъæуккаг зылды мыггæгтæм гæсгæ цæрæн бынæтты номхыгъдтæ», зæгъгæ, аци киунуги æхсæз томи.

Кæронбæттæни Архивон служби косгутæ Фадзайти Æхсарбеги хæццæ исистонцæ зæрдæбæлдарæн хузæ.

НÆКÆСИ!..

Индий фарни лæг, фисолоф, финсæг æма публицист Рабиндранат Тагор (1861-1941) уотæ финста: «Æнамонд æй æ евгъуд бонти тиллæг ка нæ багъæуай кодта, еци наци, уомæн æма е байевдæлон æй евгъуд бонтæй дæр  æма æ абонæй дæр. Байтаунæн имæ муггаг нæййес æма мæгургори хизин райста, цæмæй судæй ма рамæла. Мах гъæуама нæ зæрдæбæл дарæн, æ историйæй æнæ хай ка фæцæй, еци адæмтæй ке нæ ан… Æндæр адæмти дæрдгун дзаумæуттæ æмбурд кæнун ходуйнаг æй, æма ‘й гъæуама нæ сæрмæ мабал хæссæн».

Æма нæбæл цæмæй еци бæлах ма ‘рцæуа, цæмæй нæ евгъуд дзаманти æвдесæнтæ тæккæ агъазиаудæр хæзнати хузи гъæуайгонд æрцæуонцæ, уой сæрбæлтау æновудæй архайунцæ нæ республики Архивон служби косгутæ. Зæрдиагæй син арфæ кæнæн сæ уодуæлдай фæллойни туххæй!..