20 апреля 2024

КА ДӔ ХӔРДИ ЦӔУН КӔНУЙ, КА БА – УРДУГИ…

24.03.2021 | 14:14

Ес уӕхӕн рагон таурӕхъ. Цӕветтонгӕ, номдзуд Насреддинмӕ еу силгоймаг ӕрбацудӕй ӕма ин гъаст кӕнуй:

– О, дзурддзӕугӕ Насреддин, дӕ хуарзӕнхӕй, ести мин баунаффӕ кӕнӕ. Мӕ фиццаг лӕг мин еудадзугдӕр хилӕ кодта. Нур мин дуккаг лӕг ес, ӕма мӕ ейӕ ба алли бон дӕр саунад искӕнуй. Ци киндӕуа? Куд си фӕййервӕзон?

– Хуарз уосӕ, Хуцаумӕ ковӕ, цӕмӕй дӕ лӕгӕн берӕ цӕрӕнбон радта!.. – загъта Насреддин.

– Е ба куд? – ниддес кодта силгоймаг.

– Дӕ фиццаг лӕг дин хилӕ кодта, айӕ ба дӕ еунӕг бон дӕр ӕнӕ надӕй нӕ уадзуй. Дӕ дуккаг лӕг ку рамӕла ӕма ӕртиккаг хатт лӕгмӕ ку ‘рцӕуай, уӕд уой къохӕй ба мӕрдтӕмӕ бацӕудзӕнӕ… Уомӕ гӕсгӕ ба фӕразӕ нӕдтитӕн, уӕдта Хуцаумӕ ковӕ, цӕмӕй дӕ дуккаг лӕг хъӕбӕр берӕ фӕццӕра…

Аци таурӕхъ зӕрдӕбӕл ӕрбалӕууй, нӕ республики маршрутон таксити кусти фӕдбӕл хъаугъатӕ рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ ке рауайуй, уомӕ гӕсгӕ. Маршруттӕй кӕцидӕртӕбӕл косӕг къуӕртти куст зӕрдӕмӕдзӕугӕ ку нӕ рауайуй, уӕд сӕ ӕндӕртӕй феййевунцӕ ӕма… Тӕдзунӕгӕй сӕх-сӕх уаруни равзуруни хузӕн рауайуй.

Куд зонетӕ, уотемӕй бӕлццӕнтти ласуни еугур хабӕрттӕ кӕддӕр ӕнӕгъӕнӕй дӕр ӕнхӕст кодта паддзахадон транспорт.

Абони уомӕн ӕ кой дӕр нӕбал ӕй. Ӕ рӕстӕги си аллихузон къуӕхцитӕ ӕгӕр ку исберӕ ‘нцӕ ӕма ӕ архайд ӕгӕр ку исдзурдтаг ӕй, уӕд фӕззиндтӕнцӕ хецӕн адӕймӕгути маршрутон такситӕ ӕма ‘й сабургай-сабургай бустӕги райеуварс кодтонцӕ. Нуртӕккӕ айдагъ Дзӕуӕгигъӕуи бӕлццӕнттӕ ласуни куст ӕнхӕст кӕнунцӕ 1300 хуӕдтолгей бӕрцӕ. Еци маршрутон таксити хецӕуттӕ нин, бӕлццӕнттӕн, ӕнӕ къулумпи ӕма алцӕмӕй ӕнхӕст кустӕй зӕрдитӕ бӕргӕ ӕвардтонцӕ. Фал берӕ цӕмӕйдӕрти уотӕ нӕ рауадӕй. Уони куст рӕстӕгӕй-рӕстӕгмӕ хъӕбӕр исдзурдтаг уй. Мӕнӕ нур дӕр бабӕй еци маршрутон такситӕбӕл косгутӕ исаразтонцӕ сӕрмагонд ӕмбурд, кӕцими хъӕбӕр тингунӕй дзурдтонцӕ сӕ сагъӕссаг фарстати фӕдбӕл, сӕ куст син цидӕр «амалгиндӕртӕ» байсунмӕ ке гъавунцӕ, уобӕл.

Хъазити Александр ӕй 29-аг маршрути бригадир. Ӕ радзубандий е загъта:

– Нӕ къуари ес дууинсӕй хуӕдтолги, ӕма ни нур тас бацудӕй, еугурӕйдӕр ӕгустӕй ку байзайӕн, уомӕй. Нӕ республики промышленность ӕма транспорти министради хӕццӕ фондз анзей размӕ ци бадзурд бафинстан, уомӕн июни фӕууодзӕнӕй ӕ рӕстӕг. Ӕма куд базудтан, уотемӕй ӕй райидарддӕр кӕнун ӕма нӕ хӕццӕ косунмӕ нӕбал гъавунцӕ. Уӕхӕн уавӕри ‘нцӕ иннӕ маршруттӕбӕл косӕг къуӕрттӕй дӕр беретӕ. Неци фау нӕмӕ ес ӕрхӕссӕн, косӕн закъони бундорбӕл, федӕн хъалонтӕ. Нӕ хуӕдтолгитӕй еуетӕ зӕронд ке ‘нцӕ, е раст ӕй, фал нӕуӕг хуӕдтолгӕн ӕ аргъ ӕй дууӕ миллион сомей бӕрцӕ. Ци ӕфтуйӕггӕгтӕ нӕмӕ хауй, уомӕй цалцӕг дӕр кӕнӕн, артаг дӕр ӕлхӕнӕн. Алкӕмӕн дӕр ни ес бийнонтӕ, кӕстӕртӕ, уони дарун гъӕуй. Ӕма цӕмӕй нӕуӕг хуӕдтолгитӕ балхӕнӕн, уӕхӕн равгитӕ ба нин нерӕнгӕ нӕма ес. Уӕддӕр цӕттӕ ан нӕуӕг уавӕрти, нӕуӕг домӕнтӕмӕ гӕсгӕ косунмӕ.

Ӕгустӕй ке байзайдзӕнӕнцӕ, уобӕл сагъӕс кӕнунцӕ 45-аг маршрути шофертӕ дӕр.

– Алкедӕр ни финддӕс анземӕй минкъийдӕр нӕ лӕггадӕ кӕнуй адӕмӕн, – зӕгъуй Хетъети Реваз. – Ӕма нур фӕззиндтӕнцӕ ӕндӕр амалгъонтӕ сӕхе хуӕдтолгити хӕццӕ ӕма гъӕуама нӕ еугурейдӕр райеуварс кӕнонцӕ. Уӕрӕсей закъонмӕ гӕсгӕ, махӕн, куд Ӕмбалади иуонгтӕн, уотӕ барӕ ес нӕхе маршруттӕбӕл идарддӕр косунӕн. Республики разамунд нӕ фарс ку нӕ рахуӕца, уӕд мах дӕр, 50-аг, 22-аг, 11-аг, 13-аг маршруттӕбӕл косӕг шоферти хузӕн ӕгустӕй байзайдзинан.

Дзӕуӕгигъӕуи маршрутон таксити кусти хӕццӕ баст лухкӕнуйнаг фарстатӕбӕл ӕрдзорун ӕма си хатдзӕгтӕ искӕнуни фӕдбӕл ӕмбурд амудта нӕ республики Цӕгат Иристон-Аланий амалгъонти бартӕ гъӕуайгӕнӕг Медойти Тимур. Архайдтонцӕ ма си Базарадон-промышленнон палати сӕрдар Тугъанти Хъазбег, хъалонтӕ ӕмбурдгӕнӕг Федералон служби минӕвар Тауасити Анджелӕ, ӕндӕр бӕрнон косгутӕ.

Маршрутон таксити Ӕхсӕнади сӕрдар Магкати Руслан ӕ радзубандий куд загъта, уотемӕй уавӕр къурцдзӕвӕнмӕ бацудӕй.

– Ӕма ами неци фудгин ӕнцӕ хумӕтӕг шофертӕ, – баханхӕ кодта е. –  Етӕ ӕнхӕст кӕнунцӕ, ци фирмити косунцӕ, уони домӕнтӕ. Гъулӕггагӕн, ести ку ‘рцӕуа, уӕд син сӕ исонибонбӕл неке батухсдзӕнӕй. Еугурӕйдӕр ӕнцӕ фӕлтӕрдгун шофертӕ, кадӕртӕ си устур сахарти дӕр кустонцӕ.

Медойти Тимури дзубандимӕ гӕсгӕ, исаразун гъӕуй еугур мадзӕлттӕ дӕр, цӕмӕй амалгъонти бартӕ гъӕуайгонд ӕрцӕуонцӕ.

– Ес закъон, Конституци, уӕдта  республики Сӕргълӕууӕг дӕр цӕттӕ ‘й фӕййагъаз кӕнунмӕ, косун ке фӕндуй, уонӕн. Ци мадзӕлттӕ нисангонд ӕрцӕуонцӕ, етӕ гъӕуама уотӕ ӕрцӕуонцӕ ӕнхӕстгонд дӕр, цӕмӕй уавӕр шоферти, бӕлццӕнтти ӕма хецауади зӕрдӕмӕ дӕр  фӕццӕуа ӕнӕмӕнгӕ.

Еци ӕмбурди дзубанди фулдӕр цудӕй хуӕдтолгитӕбӕл косгути бартӕ ӕма уавӕрти туххӕй. Фал е бустӕги раст нӕй, уомӕн ӕма еци маршруттӕ арӕзт ӕрцудӕнцӕ, цӕмӕй адӕмӕн транспортон лӕггӕдтӕ ӕнхӕстгонд цӕуонцӕ гъӕугӕ хузи. Ӕма еци гъуддаг ба нерӕнгӕ берӕ цӕмӕйдӕрти хъӕбӕр дзурдтаг ӕй, маршрутон хуӕдтолгитӕбӕл косгутӕй беретӕ косунцӕ, ке си куд бафӕндуй, сӕхецӕн куд хуӕздӕр ӕма ӕнцондӕр ӕй, уотӕ. Уотӕ ку нӕ уидӕ, сӕ куст адӕми зӕрдӕмӕ ӕнхӕстӕй ку цӕуидӕ, уӕд етӕ дӕр, баруагӕс уи уӕд, багъӕуаги маршрутон такситӕбӕл косгути сӕрбӕл исдзориуонцӕ. Фал…

Гӕтийти Светланӕ