Рæхги бабæй нæ кæстæртæн ралæудзæнæй дессаги æхцæуæн рæстæг – райдайдзæнæй ахури нæуæг анз.

Скъоламæ цæугæ кæмæн æй, еци сабийти нæрæмуйнадæ лæдæрд æй – кæд æма ахур кæнун уоййасæбæл æнцон гъуддаг нæй, уæддæр син е æхцæуæн æй, берæ цидæр дессæгтæ син раргом уй ахури рæстæги, зæрдтагон син æй се ‘мгæртти хæццæ архайун.

Уæдта, ка ‘й зонуй, беретæ си сæ зæрдæбæл дарунцæ нæ национ литератури бундорæвæргутæй еу Малити Геуæргий фæдзæхст:

Рохсмæ, фæсевæд, тундзетæ,

Рохсмæ цæуетæ æнгом,

Нифс, лæгдзийнадæ уарзетæ,

Скæнтæ муггагмæ стур ном.

Æма еци фæдзæхст æнхæст кæнунæн равгитæй фæххайгин уни фадуæттæ ба ес скъолай ахур кæнуни фæрци. Уой лæдæрунцæ кæстæртæ дæр æма ахури фæллойнæ син æй сæ бæллундзийнадæ.

Уомæ гæсгæ ба уотæ зæгъун дæр æнгъезуй, æма син исуй бæрæгбони хузæн. Гъо – уонæн!.. Фал сæ ниййергутæн ба… Кæд син æхцæуæн фæууй, æгайтима бабæй сæ ахурдзау цæуæтæн райдæдта зонундзийнæдтæмæ сæ балци, уæддæр син цæмæйдæрти ба сагъæссаг дæр исуй. Фиццагидæр – сæ скъоладзаути ахури гъæугæ гъуддæгутæй исефтонг кæнуни фæдбæл. Кæддæр, уартæ советон доги сабийи скъоламæ барæвдзæ кæнун æнцондæр адтæй – уоййасæбæл дессæгтæй сæ неци гъæуидæ. Нур уавæр бустæги исæндæрхузон æй, ахурдзаути берæ цидæртæ гъæун байдæдта, æма уони амал кæнун ба бийнонти бюджетбæл хъæбæр фæббæрæг уй. Уой фæдбæл æрхæсдзинан цалдæр æвдесæни.

Уæрæсей контроли æма Moneyplace маркетплейси лæггæдти бæрæггæнæнтæмæ гæсгæ скъоладзаути скъоламæ бацæттæ кæнуни хæрзтæ – киунугæдонæ, уæледарæс, къахидарæс, рæстæмбес нимадæй исхъæртуй 16-50 мин сомемæ. Растдæр зæгъгæй ба, сæ аргъ исхизтæй 12%-49%. Уой уæлæнхасæн ба, кæд фарæ ахурдзауи скъоламæ бацæттæ кæнуни хæрзтæ æдеугурæй хъæрттæнцæ 4%, президенти феддонти хæццæ – 10 мин соми, уæд аци анз ба еци æргътæ исхизтæнцæ 36%.

– Уæлдай хъазардæр фæцæй уæледарæс, – зæгъуй «Союзформи» директори хуæдæййевæг Владимир Богомолов. Фæсарæнтæй нæмæ хъумац ласунбæл санкцити фæсте нæ промышленности рæуæг къабазæ æфтуйæггæгтæ дæттуй айдагъдæр еу процент, уомæ гæсгæ ба скъоладзаути уæледарæси 80% ласт цæуй фæсарæнæй.

Фулдæргæнгæ цæунцæ скъоладзаути цигъæуæгти æргътæ дæр. Зæгъæн, тъетрæдти аргъ исхизтæй 50%, ручкитæ æма кърандæсти – 200%, бонугти – 284%, айдагъдæр киунугæдарæнтæ æма пъартфелти æргътæ фæнниллæгдæр æнцæ. Фарæ, рæстæмбес нимадæй сæ æргътæ хъæрттæнцæ 3000 сомемæ, мартъий ба исгæпп кодтонцæ – 5500 сомемæ, нуртæккæ фæстæмæ æрхаудтæнцæ – 4400 сомемæ. Е хауй айдагъдæр рагъбæлдаргæ киунугæхæссæнтæмæ. Уæрæсей контроли косгутæ куд зæгъунцæ, уотемæй нæхе рауагъд продукцийæй ку пайда кæнонцæ ниййергутæ, уæд скъоладзауи скъоламæ бацæттæ кæнуни хæрзтæ исхъæртдзæнæнцæ 12-18%. Е рæстæмбес нимадæй. Гъуддаг уой медæги æй, зæгъуй Уæрæсей контроли сæйраг специалист Иринæ Аркатова, æма еци-еу фирмитæ уадзунцæ уæхæн уæледарæс, кæци сувæллæнтти æнæнездзийнадæн хæссуй зæран. Уæлдайдæр ба уæледарæси этикеткæбæл нисангонд ку уа, гъома, дзаумауи 70-80% конд æй синтетикон халæй, зæгъгæ, уæд. Еци уæледарæсмæ медæмæ уæлдæф нæ гъаруй æма сувæллони бауæр тæвдæ кæнун райдайуй, уой уæлæнхасæн ба ма имæ аллергия дæр фæззиннуй.

Эксперттæ куд зæгъунцæ, уотемæй скъоладзау кизги фиццаг къласмæ бацæттæ кæнуни хæрзтæ ниййергутæн ислæудзæнæнцæ 52940 сомебæл, биццеуæн ба мин соми хъазардæрбæл. Уордæмæ уæледарæс, къахидарæс æма ахургæнæн фæрæзнитæй уæлдай ма хаунцæ ноутбук кенæ смартфон.

Æнæ гаджеттæй фиццагкъласони гъæугæ дзаумæуттæбæл феддонтæ исхъæртдзæнæнцæ: кизгуттæн – 6840 сомемæ, биццеутæн – 7320 сомемæ.

* * *

Нæ радзубандий кæронбæттæни ба æхцæуæн хабар игъосун кæнæн, аци анз скъоламæ ка цæудзæнæй ахур кæнунмæ, уонæн æма сæ ниййергутæн. Ахури нæуæг анзи размæ Цæгат Иристони «Берæсувæллонгин бийнонти еугонд» 1-11-аг кълæсти æхсæзсæдемæй фулдæр ахурдзауемæн комкоммæ уагæй фæййагъаз кæндзæнæй.

Аци хабар фегъосун кодта æхсæнадон еугонди разамонæг Дзоблати Альбинæ:

– Раздæр æнзти агъаз кодтан фиццагæй фæндзæймаг кълæсти уæнгæ ахурдзаутæн. Нур ба рахастан унаффæ айдагъ кæстæркъласонтæн нæ, фал хестæркъласон сувæллæнттæн дæр фæййагъаз кæнуни туххæй. Фиццагкъласонтæн балæвар кæндзинан хизинтæ, дуккаг къласæй фæндзæймаг кълæсти ахурдзаутæн балхæдтан канцелярон ефтонггæрзтæ, фæндзæймагæй еуæндæсæймаг кълæсти уæнгæ скъоладзаутæн ба – ахурдзаути уæледарæс æма къахидарæс. Алли бийнонтæн дæр комкоммæ уагæй фæййагъаз кæндзинан.