Марийæ МИРОШНИЧЕНКОЙÆН æ тугъдон хуæрзеуæг равардта Уæрæсей гъæуайкæнуйнади министр Сергей ШОЙГУ.

Силгоймаг айдагъ царддæттæг нæй, фал ма ’й ервæзунгæнæг дæр. Мæ бон федарæй уотæ зæгъун æй: Устур Фидибæстон тугъди ма уодæгасæй ка райервазтæй, уонæй, æвæдзи, еунæг дæр æнæ цæфæй, æнæ гъæнæй фæстæмæ не ’сæздахтæй æ фидиуæзæгмæ. Æма е айдагъ сæхе уодæхсари фæрци нæ уидæ, фал фулдæр сæ ервæзт медицинон хуæрти фæрци уидæ. Етæ тугъди циренæй, сæхуæдтæ еци тæнуод уогæй, цал цæф æфсæддони раласиуонцæ, уонæн банимайæн дæр нæййес. Кæми багъæуидæ, уоми сæхе цард дæр раттиуонцæ æнæвгъауæй. Дзæгъæли хумæтæги нæ фæззæгъунцæ: «Силгоймагæн айдагъ æ цъухи лигъз исдзурд дæр æвдадзи хуасæ ’й, зæгъгæ».

Нуртæккæ Украини ци æзмæнститæ æма нихмæлæуддзийнади цаутæ цæуй, уоми дæр, мадта, фæстегæй нæ байзадæнцæ силгоймæгтæ. Нæ райгурæн Фидибæстæбæл еузæрдиуон уогæй, мæлæтæй нæ тæрсгæй, етæ æмтох кæнунцæ тугъди фæсевæди хæццæ.

Тугъд – тугъд æй алкæддæр. Уомæн ес æхе закъæнттæ. Цард æма мæлæти ’хсæн кæд ескæми æрдойæй нарæгдæр хед ес, уæд уоми. Æмпурсæнтæ кæнис размæ, 4-5 минуттей фæсте ба дæ знаги фат æрхъан кодта. Тог аллирдигити гъаруй бауæрæй, гъæуй дæ агъаз. Æма дæ еци усми багъудæй æцæг хуæри агъаз, нифс дин ка ратдзæнæй, дæ лæмæгъи дæ æгудзæгæй ка нæ ниууадздзæнæй, еци хуæри агъаз. Тугъди будури ба æцæгæлæнттæ нæ фæууй. Еугурæйдæр æмтугъдон æнсувæртæ æма хуæртæ фæуунцæ. Хумæтæги нæ хонунцæ медицинон хуæрти салдæттæ æма афицертæ, «уæларвон хуæртæ».

Еци «уæларвон изæдтæй» еу æй не ’мбæстаг Марийæ Мирошниченко дæр – медицинон служби лейтенант. Марийæ райгурдæй Цæгат Иристони Æрæдони сахари.

– Мæ фиди дзæбæх дæр нæ гъуди кæнун, – зæгъуй Марийæ. Гъомбæл кодтон мæ мадæ æма мæ нанай къохти. Сауæнгæ хуæрзсувæллонæй фæстæмæ дæр мæ, цæмæдæр гæсгæ æхемæ æлвастонцæ æфсæддон хабæрттæ. Æфсæддон-тугъдон литературæ кæсунбæл дæр раги фæццалх дæн. Уогæ еунæг æз нæ адтæн, тугъдон хабæрттæ сæхемæ ке æлвастонцæ, уæхæн. Нæ райони æма республикон æркæстити алкæддæр нæ кълас ахæста раззаг бунæттæ. Ахид архайдтон тугъдон-спортивон гъæзтитæ «Зарница» æма «Хъазахъаг гъæзтити». Биццеути æмрæнгъæ æхстан топпитæй, хизтан аллихузон зиндзæуæн нæдти сæрти, фиццаградон агъаз лæвардтан «сæйгитæн». Еци фæлтæрддзийнадæ мин уой фæсте хъæбæр фæййагъаз æй мæ идарддæри царди медæги.

Мæ фиди фидæ адтæй тугъдон лæг – фестæгдзæуæг. Бахъæрттæй сауæнгæ Берлинмæ. Тухтæй дуккаг Белоруссаг фронти. Уæззау цæф фæууогæй æй мардбæл банимадтонцæ æма ’й моргмæ фæлластонцæ. Æхсæвæй ба, морг ка гъæуай кодта, уони гъостæбæл цидæр гъæрзун рауадæй æма дуар байгон кодтонцæ. Мæ баба æ кеми æрцудæй æма ’й госпитæлмæ рарвистонцæ еци фæдбæл. Госпитæлæй æй ку рафинстонцæ, уæдта ин къуæре отпуск равардтонцæ æма нæ хæдзарæмæ исæздахтæй. Фараст мæйей фæсте ба райгурдæй мæ фиди фидæ – ходуй Марийæ. Тугъдæй исæздахтæй цалдæр хуæрзеуæгей хæццæ. Уомæй уæлдай нæ ахили тугъдон неке адтæй. Фал æз æма ме ’нсувæр ба равзурстан афицери дæсниадæ.

Марийæ ма æстæймаг къласи ку ахур кодта, уæд иснет кодта æхецæн федæни дохтир исун. Еци дæсниадæ уидта – айдагъдæр æ сæнтти, æндæр фæндæ æ сæри магъзи игургæ дæр нецибал искодта.

2011 анзи ахур кæнунмæ бацудæй Цæгат-Иристони медицинон академимæ æма ’й каст фæцæй хъæбæр хуарз бæрæггæнæнти хæццæ.

Ординатурæ каст фæцæй Бакулеви номбæл зæрдитæдзæбæхгæнæн Наукон центри æма уоми дæр æхемæ æркæсун кодта æ дæсни арæхстдзийнадæй.

– Ординатури ку ахур кодтон, уæд ма косгæ дæр кодтон медицинон хуæрæй нæуæгигурд сувæллæнтти кардиохирургий хайади. Уой фæсте дууæ анзи бакуста секретарæй академик Лео Бокериямæ.

Фал уотæ рауадæй æма ординатурæ каст ку фæцæй, уæд ин куст некæми разиндтæй кардиохирургæй.

– Фæлтæрддзийнадæ дæмæ нæййес æма дæ уотемæй ба нæ бон кустмæ райсун нæй, – уидæ аллирауæн дæр сæ еугæндзон дзуапп. Уотемæй 2019 анзи уæддæр куст иссирдтон Мæскуй еумæйаг тугъдон командæгæнæн училищей. Райдæдтон косун терапевтæй æма си æртæ анзи бакустон. Нæ медицинæ куд къахдзæфтæ кæнуй размæгæппæй, уомæ ку æркастæн, уæдта исфæндæ кодтон службæмæ бацæун æма мæ гæгъæдитæ æмбурд кæнун райдæдтон.

Еци рæстæг мæмæ æхемæ фæдздзурдта училищей хайади сæргълæууæг æма мин балæдæрун кодта: «Танкити æфсæддон хаййи бунат ес. Фæндуй дæ? «Фæндуй мæ», – адтæй мæ цубур дзуапп. Анз æма æрдæг косун еци игъустгонд дивизий, лейтенанти цин райсгæй.

Мæ куст зингомау æй, уомæн æма нæмæ сæйгитæ æрбахаунцæ тæккæ аллихузон незти хæццæ. Госпитæли радгæс ку уай, уæд дин фадуат нæййес гъæугæ дохтирмæ фæдздзорунмæ. Уомæ гæсгæ ба алцидæр дæхемæ кæсуй.

24 феврали ба райдæдта сæрмагонд тугъдон операци. Марийæн  адтæй æ фиццаг тугъдон фæлварæн. Куд зæгъуй, уотемæй, куддæр тугъдон æхститæ райдæдтонцæ, уотæ нæмæ æрбаластонцæ фиццаг цæфтæ дæр.

Еу уæхæни санитарон машинæ бахаудтæй æхстити бунмæ. Гæнæн адтæй æма фæммард адтайуонцæ айдагъ цæфтæ нæ, фал ма медицинон хуæртæ-кизгуттæ дæр.

Женеви ци конвенци ист æрцудæй, уомæ гæсгæ медицинон косгутæ æхсун не ’мбæлуй, фал Украини Гæрзефтонг тухтæн ба нæдæр закъон ес, нæдæр ба Хуцау.

– Еци усми мах ци бавзурстан, е адтæй дессаги фæййервæзт. Нæ машини къала бæзгиндæр ку адтайдæ, уæд дзармадзани фат æнæмæнгæ исрæмугътайдæ æма дæ фудгол уотæ, – цæфтæ æма медицинон косгутæ дæр фæммард адтайуонцæ, ами ба фат машини цæхгæрмæ рахизтæй.

Марийæ МИРОШНИЧЕНКО: «Гъæуама бабæй нæбæл ралæууонцæ сабур, æдас царди бæнттæ!..»

Марийæн æ сæр æма æ къохтæ цæф уогæй, бантæстæй ма уæддæр тохи будурæй цуппар цæф тугъдоней раласун. Уонæй ба ма ке бон æзмæлун адтæй, ке ба си хæссун гъудæй. Уой фæсте ба е ’мкосæг Катяй цæфтæ бабаста. Æхецæн ба æ цæститæ тартæ, æ гъостæ ба – гур-гур кодтонцæ. Цубур дзурдæй – контузий бæрæггæнæнтæ. Æ сæр æма æ цæнгтæбæл тог нихъхъæбæр æй, фал æй уонæмæ дæр нæ евдалдæй. Цæун гъудæй идарддæр. Е ’мбал кизги ин æндæр машини рарвистонцæ, Марийæ ба байзадæй шофер, бастдзийнадæ дарæг æма цæф сержанти хæццæ.

Цæф тугъдонæн гъудæй æ гъæнтæ бабæттун, цæмæй æ рист фæмминкъийдæр адтайдæ, уой туххæй ба ин укол искæнун. Фал сæ хуастæ ци сумки адтæнцæ, етæ æд хуастæ санитарон машини басугъдæнцæ. Уотемæй тухамæлттæй бахъæрттан блокпостмæ. Уоми ба нин байамудтонцæ, хæстæгдæр ци фельдшерон пункт адтæй, уомæ. Уоми дæр æдас кæцæй адтан, уомæн æма еци территори адтæй Украинаг тугъдонти цæстдарди буни æма нæ уацари ку райстайуонцæ, уомæй тæссаг адтæй. Фал си баййафтан дууæ дохтири: нæлгоймаг æма силгоймаг, етæ нин равардтонцæ бинт æма хуастæ.

Уой фæсте ба Марийи рарвистонцæ госпитæлмæ. Ку бадзæбæх æнцæ æ цæфтæ, уæдта бабæй фæстæмæ раздахтæй е ’фсæддон хаймæ. Контузий фæстеугутæ сæхе зонун кæнунцæ: сæр тъæппитæ фæххауй, æ уæлдæфон æлхъивдадæ дæр ахид исхезуй. Фал æ зæрдæ даруй, уонæбæл дæр ке фæууæлахез уодзæнæй, уобæл. Агъаз кæнуй фиццагау цæфтæн.

Куд нæ гъæуама сæрустур уа Иристон æ уæхæн хуæрзигурд æма æвзугъд кизгæй. Багъуди сахатти æхе уоди æдасдзийнадæбæл ка некæд бамæтæ кæнуй, фал æ ирæзгæ цард иннетæн нивондæн ка хæссуй.

Иристонæн кадæ ка искодта æма кæнуй, еци силгоймæгтæбæл ма никкидæр еу бафтудæй. Нæ сæртæй дин ниллæг ковæн, Марийæ! Æгайтима  нæмæ дæу хузæн игурдтæ ес! Æнæнез нин уо!