Æмбал кæмæн нæййес, æфсæнвæндагбæл уæхæн нæуæг музей «Уæлахези поезд» нур цалдæр анзей дæргъи нæ Цитгин Уæлахези бæрæгбони размæ балций ранæхстæр уй Уæрæсей берæ рауæнтæмæ. Уотæ аци анз дæр, æма еци поезд хуæрзæрæги иссудæй Дзæуæгигъæумæ дæр.

Устур Фидибæстон тугъди хабæрттæ ни кæд анзæй-анзмæ идарддæр кæнунцæ, уæддæр ни гъæуама иронх ба ма кæнонцæ, бæлвурдæй сæ гъæуама зонæн æма сæ нæ зæрдæбæл дарæн, уæлдайдæр ихæсгин ба уомæй ан, æма еугур еци хабæртти æцæгдзийнадæ цæмæй зононцæ нæ нури ирæзгæ фæлтæртæ, цитгийнаг син уонцæ. Еци нисанеуæгæй арæзт æрцудæй «Уæлахези поезд» дæр. Нуриккон технологити агъазæй еугур еци историон хабæрттæ æма цаути æцæгдзийнæдтæ фæууинæн ес поезди медæгæ экспозицити. Хузиститæ, документтæ, æфсæддон уæледарæс – берæ аллихузон видеоæрмæгути фæрци æвдист цæунцæ советон адæми историон алæмæти æскъуæлхтдзийнадæ.

Фиццаг вагони æвдист цæуй, тугъд ци бон райдæдта, уой сæумæраги нæ бæсти адæми цардиуагæ: мæнæ си кадæртæ  игъæлдзæгæй, хуæрзарæзтæй цæунцæ сæ хуцаубони фæлладуадзæн балций, кæмæ кæсалгæ ахæссæн æнгурæ ес, кæмæ – хуæлцæй идзаг тæскъæ. Нæма ’й зонунцæ, боницъæхтæбæл æверхъау тугъд ке райдайдзæнæй, уой. Еци адæми куклати хузи уотæ дæсни исаразтонцæ – сæ дарæс, сæ цæстингас, сауæнгæ къахидарæс дæр – уонæмæ кæсгæй дæ дæ медгъудитæ фæххæсдзæнæнцæ еци идард рæстæгмæ. Идарддæр ба… Сувæллæнтти æма мадтæлти тарст цæстингасæй зæрдæ баресуй – æвдист цæунцæ Брести федар гъæуайгæнгути æскъуæлхтдзийнадæ, Ленингради æрхъолай уæззау хабæрттæ. Мæнæ вагонтæй еуеми ба æвдист цæуй, фашисттæ ахæст адæми уацари зиндонæмæ куд ласунцæ, æвдист си цæуй, ци тухмиутæ син кодтонцæ.

Цæмæдесаг æй санитарон вагон. Поезди цæлхити гæбар-губурмæ уорс халатгинтæ кæнунцæ операци, медицинон хуæрæ уедугæй хуæруйнаг дæттуй цæф тугъдонæн… Хертайæн æма хъæппæлтæ æхснæн вагон дæр ахсгиаг куд нæ адтайдæ тугъди уавæрти… Цалинмæ тугъд цудæй, уæдмæ мингай адæймæгутæ ласта тугъдон поезд. Берæ зиндзийнæдти сæрти бахезгæй, бахъæрттæй знаги лæгæтмæ  –  Берлинмæ.

«Уæлахези поезд» Дзæуæгигъæуи ци дууæ бони фæцæй, еци рæстæг æй бабæрæг кодтонцæ æртæ мини æма фондзсæдæ адæймагемæй фулдæр. Бабæрæг æй кодта нæ республики Хецауди Сæрдари хуæдæййевæг Плати Альбинæ æма экспозицитæ фæууинуни фæсте хъæбæр устур аргъ искодта мадзалæн. Æ загъдмæ гæсгæ,  уой ахедундзийнадæ бæрзонд æй нæ ирæзгæ фæлтæрти Фидибæстæбæл æновуд æма æ сæрбалтау архайунмæ цæттæ уни зундирахастæй гъомбæл кæнуни гъуддаги.

ХЕКЪИЛАТИ Маринæ