Кæд цалх дæндæггай зелуй, уæд цард гъе уой хузæн æййевуй, рæстæгутæй ка райевгъуйуй, уонæй кæцидæртæ еу дзамани ба уæддæр иснæуæг унцæ. Кæми, ци адтæнцæ, уомæй хуæздæр хузи, кæми ба – бустæги гурумухъ æма æведауцæй.

Уой æвдесæнæн мухур кæнæнæн нæ номдзуд финсæг æма æхсæнадон архайæг Малити Геуæргий радзурд «Федоги мæлæт».

Ци æнæрастдзийнадæ, мæгур лæги цардисафæг æверхъаудзийнади туххæй си цæуй дзубанди, уæхæн цаутæ, баруагæс уи уæд, минкъий не ’рцæуй нæ нуриккон цардиуаги дæр.

ФЕДОГИ МÆЛÆТ

Гъæуи къæнцæлармæ бацудæй бæрзонд, ставдкæндтитæ лæг. Зæронд цармæй конд пихсилтæ ходæ, зæронд æмпъузтитæ цохъа гæрзин ронæй баст, фесбунфий худихæлд дзабуртæ адтæнцæ æ дарæс. Е адтæй гъæууон федог Дадо. Цудæй Дадобæл, æвæдзи, æртинсæй анземæй фулдæр, уотæ зæгъун æнгъизтæй, уой æнхъирдтæ цæсгон æма уорсалист закъæмæ кæсгæй.

Къæнцæлари стъоли сæргъи бадтæнцæ ефтонг лæхъуæнтæ, гъæуихецау, æма æд кæсæнцæститæ каргин уруссаг писир.

– Уæ сæумæ хуарз! – исдзурдта сæмæ Дадо.

– Арфиаг уо! – загътонцæ ин етæ дæр.

Еу усмæ, уæдта гъæуихецау курæти дзиппæй уорс къохмæрзæн  исиста æма ’й æ цæсгонбæл радаудта.

– Гъи, Дадо, – загъта  е æрæгиау, – гъигæ дин уодзæнæй, æвæдзи, фал дæ цохвæндæ скодтан.

– Куд цохвæндæ? – къех фæрсæ ракодта Дадо.

– Æндæр федог ихуæрсæн, – загъта гъæуихецау. – Ду æрзæронд дæ, дæ хъур сфæлмаст æй, æма федогæн нæбал бæззис.

Æгуппæг цума фæцæй, уотæ еу усмæ Дадо дзорунгъон нæбал адтæй, æ бауæр диз-диз кодта: æ хузæ нийвадæй, хеди тæф рагъардта е ’нхъирдтæ тæрнихæй.

Дæс æма инсæй анзей бæрцæ е федогæй фæххаттæй гъæргæнгæ устур дзилли гъæунгти. Дадо, цит, ку рацæуидæ гъæр кæнунмæ, уæд гъæунгтæ адæмæй байдзаг уиуонцæ, нихæси зæрæндтæ сæ дзубанди ниууадзиуонцæ, силгоймæгтæ къæрæзгитæй, каути цъæстæй нийгъосиуонцæ; биццеутæ уадæнцæ æ размæ. Уотемæй гъæунгæй гъæунгæмæ, гъæуи еу кæронæй иннемæ гъæргæнгæ хаттæй зæронд федог Дадо.

Анз дууæ-æртæ хатти бегарай уæрдун æма къæбиси хæццæ дзиллæбæл æрзелидæ æ мизд есунмæ.

Лæвардтонцæ ин – ка æхца, ка мæнæуæ, ка нартихуар, ка æндæр ести. Уотемæй дардта æхе æма æ зæронд хæфцæстæ уоси, – зæнæг ин нæ адтæй. Ци ма кæна? Куд дара æхе, косæн дзаумау имæ ку неци ес?

– Ци дин кодтон? Цæмæн мæ исафис? – кæунгъæлæсæй батхалдта е гъæуихецаумæ.

– Неци мин кодтай, – загъта гъæуихецау, – фал дин ку зæгъун, базæронд дæ æма федогæн нæбал бæззис.

Дадо куддæр гъæла кæсæ никкодта, гъавта ма цидæртæ зæгъунмæ, фал уоди унгæгдзийнадæ хъурмæ схъæрттæй æма ’й дзорун нæбал уагъта.

– Æндæмæ цо, ма нæ хъор кæнæ, – загъта ин еу усми фæсте гъæуихецау.

Дадо бадонзонуг æй, æ бæрзæй ин цума устур гъелæй ниццавдæй, уотæ имæ фæккастæй, æма гупгæнгæ рахаудтæй уæлгоммæ.

– Гъей, есгетæ рацæуæнтæ медæмæ, – радзурдта къæразгæй гъæунгæмæ гъæуихецау, – мæнæ зæронд федог Дадо рамардæй.

ÆГУСТ АДÆЙМАГ – МÆСТИГÆР…

Гъе уæхæн æверхъау цауи, мæгур зæронд лæги тæрегъæддаг рамарди фæдбæл куд нæ бахъонц кæндзæнæ… Уæдта  еци гъенцъунгæнгæй куд нæ бафтуйдзæнæ уæззау сагъæстæбæл? Рæстуодæй хъиамæтгæнæг адæймаг цалинмæ кустгъон фæууй, уæдмæ ма куддæртæй фæгъгъæуй, фал, си уоййасæбæл пайда нæбал ес, зæгъгæ, уæдта ’й æнæгъæугæ дзаумауи хузæн еуварс рагæлдзунцæ…

Уой абони нæхе цæститæй нæ уинæн? Советон цардарæзти кæд фагæ адтæй гъæндзийнæдтæ дæр, уæддæр си кустгъон адæймаги æ кустæй уотæ æнцонтæй ратæрæн нæ адтæй. Нури, «гъæддаг капитализми» доги ба еугур кустадон фæрæзнитæ дæр еугай бонгинти къохти ’нцæ æма сæ  куд фæндуй, уотæ кæнунцæ. Цæмæй имæ фулдæр æфтуйæгтæ хауа, æ косгути нимæдзæ минкъийæй-минкъийдæр куд уа, уобæл архайгæй, æ тæккæ кустгъон кари фæллойнæгæнгути фендæдуар кæнуй. Æма ’й æ еци гурумухъ хевæнддзийнади туххæй ба карз бафæрсæг нæййес.

Уомæ гæсгæ нæмæ фулдæрæй-фулдæр кæнунцæ, кустгъонæй æгуст адæми бæрцæ. Президент В. Путин, æвæдзи, хумæтæги нæ загъта, нæ бæсти тæккæ сагъæссагдæр фарстатæй еу æй дзиллон æгустдзийнадæ. Абони Уæрæсей æгуст адæми бæрцæ иссæй дæс миллионемæ хæстæг. Етæ ’нцæ нимади ка ’й, етæ. Фал нимади ка нæй, уони хæццæ ба еци нимæдзæ зингæ фæффулдæр уодзæнæй. Æма нур уойбæрцæ адæм ци кæнонцæ, сæ царди хабæрттæ кутемæй аразонцæ. Сæ фурæгудзæгæй си кадæртæ сæхемæ сæ къох дæр исесунцæ, кадæртæ ба æведауцæ гъуддæгутæбæл фæццалх унцæ. Куд фæззæгъунцæ, ревæд цард нецæбæл æнцойнæ кæнуй, æма си фидбилиз хезæ…