Гъар бæнттæ ралæудтæнцæ æма адæм ахидæй-ахиддæр цæун байдæдтонцæ фæсгорæтмæ, дачитæмæ, беретæмæ ба хуæздæр кæсуй фæлладуадзæн паркти тезгъо кæнун. Гъулæггагæн, æрдзи гъæбеси кæмифæндидæр фембæлæн ес гæбутæбæл. Е æй тæссаг цæрæгой æнæнездзийнадæн æма сауæнгæ адæймаги цардæн дæр.

«Роспотребнадзор»-и цæгатиристойнаг управлений минæвари дзубандимæ гæсгæ, гæбути хуæститæй ка фæззиннуй, Цæгат Иристони фæзуатбæл уæхæн хуæцгæ незтæ – боррелиоз, энцефалит æма æндæртæ нæ рабæрæг æнцæ.

Эпидемион афони райдайæнæй нурмæ гæбути хуæстити хæццæ 144 адæймаги (уонæй 29 æнцæ 14 анземæй кæстæр кари сувæллæнттæ) медицинон косæндæнттæмæ бахаудтæнцæ. Фарæ аци афони гæбути хуæстити хæццæ дзæбæхгæнæндæнттæмæ бахаудтæнцæ 147 адæймаги. Медиктæ сæмæ сæ цæстæ дарунцæ.

Апърели райдайæг гæбути хуæститæ рахæссунцæ октябри уæнгæ. Адæмбæл тæккæ ахиддæр фæххуæцунцæ май æма июни. Адæм берæгæйттæй сæ фæллад кæми уадзунцæ, дезинфекцион къабази косæндæнтти косгутæ гæбути нихмæ хуастæй пурф кæнунцæ уæхæн бунæттæ æма дзæбæхгæнæндæнтти фæзуæттæ. Хуастæй бапурф кæнун гъæуй 85,2 гектарей фæзуат.

Гæбуй фæххуæст адæймагæн хъæбæр тæссаг ке ’й, уомæ гæсгæ ба си хе гъæуай кæнун гъæуй рагацау. Æрдзон рауæнтæмæ цæугæй гъæуй гъæуайгæнæн уæледарæс искæнун: хæлаф, капюшон æма æндæр фæлуститæ.

Уæхæн балций рараст уогæй, зæрдæбæл дарун гъæуй уой, æма гæбутæ аци афони исберæ унцæ къахнæдти æма гъæди кæрдæггун нæдти. Сæ царди сæ еудадзугдæр гъæуй уомæл уæлдæф. Уомæ гæсгæ гæбутæ исæмбурд унцæ, зайæгойтæ зæнхи уомæладæ кæми фæууорамунцæ, уæхæн бунæтти. Ахиддæр етæ фæуунцæ игуæрдæнтæмæ хæстæг гъæдикæрæнттæ, сифтæгин гъæдтæ, цадитæ æма цæугæдæнтти билгæрæнтти. Гæбутæ исахид унцæ хехгун гъæдти дæр, ка никкалдæй, бæлæсти уæхæн цæнгтæ микроклимæт ке исаразунцæ, уой туххæй. Сор нæзибæлæсти къохти гæбутæ æстæн хатт фæуунцæ.

Куд загътан, уотемæй гæбутæ ахиддæр исæмбурд унцæ гъæди нæдтæмæ хæстæг. Куд рартастонцæ, уотемæй гæбути аци бунæттæмæ æркæнуй цæрæгойти æма адæми тæф, еудадзуг сæбæл ке цæунцæ, уой туххæй.

Багъуди кæнун гъæуй, апърели дуккаг æмбесæй июли райдайæнмæ гæбути нимæдзæ кæми фæффулдæр уй, уæхæн бунæттæ дæр æма етæ ба æнцæ: сифтæгин гъæдтæ, æрхитæ, цæугæдæнтти дæлвæзтæ æма игуæрдæнтæ. Кæд сахари евгъуд анзи кæрдæг æма бæлæсти къалеутæ сифти хæццæ æнæфснайдæй байзадæнцæ, уæд гæбутæн етæ дæр æнцæ сæ хуæздæр цæрæн бунæттæ. Æлвид газонти ба сæ некæд фæууиндзæнæ.

Гъай-гъай гæбути хæццæ куд тох кæнун гъæуй, уой дæр гъæуама зонæн. Уонæй хе гъæуай кæнуни хуæздæр фæрæзнæ ба æй сæ нихмæ аллихузон препараттæй пайда кæнун. Æндæр гъæуайгæнæн фæрæзнити туххæй ку дзорæм, уæд етæ ба æнцæ репелленттæ, гъома, тæрсунгæнæн бауæргъæдтæ æма æмбæлгæ уæледарæси цæун.

1. Фиццагидæр искæнун фæгъгъæуй æхгæд къахидарæс (ботинкитæ кенæ цулухътæ, дзабурти цæуæн нæййес).
2. Хæлафи фадгутæ гъæуама уонцæ даргъ æма æхгæд кенæ ба сæ фæккæнетæ цъиндати медæгæ, цæмæй гæбу ма бабура хæлафи бунти бауæрмæ.
3. Æрдзи гъæбесмæ цæугæй, дæ куртки дустæ гъæуама уонцæ æхгæд, тæккæ хуæздæр ба æнцæ сæрмагонд гъæуайгæнæн костюмтæ.
4. Уæ зæрдæбæл даретæ, гæбуй берæ æнцондæрæй бафеппайæн ес ирд уæледарæси.

Гæбутæй гъæуай кæнуни туххæй уæледарæс бапурф кæнун фæгъгъæуй акарицидти бундорбæл конд препараттæй, гъома, гæбутæ ка маруй, уæхæн химион бауæргъæдтæй. Фал сæ пурф кæнун фæгъгъæуй айдагъдæр уæледарæсбæл, бауæрмæ ’й хæссун не ’нгъезуй. Пурфгонд ка ’рцæуй, уæхæн уæледарæсмæ бафтуйни фæсте гæбу æрбамæлуй цалдæр минуттемæ. Нуртæккæ аптекити балхæнæн ес гæбути нихмæ аллихузон химион бауæргъæдтæ. Уæхæн препараттæ гæбутæй гъæуай кæнунцæ къуæре æма уомæй фулдæр рæстæги дæргъи.

ГÆБУ УÆБÆЛ КУ ФÆХХУÆЦА

Фиццагидæр ма фæттæрсетæ, бавзаретæ гæбу исласун.

Кæд «æнæхунд иуазæги» бафеппайдтайтæ хæдзари, уæд багъæудзæнæй хæстæгдæр травмотологон пунктмæ бацæун.

Фал кæд æрдзи гъæбеси арф бацудайтæ, уæд гъæудзæнæй уæхе архайун.

Кæд гæбу ласгæй, æ сæр байзадæй цари уæле, уæд кæми ниффедар æй, еци бунат сæрфун гъæуй спирти цъифæйдзаг бæмпæг кенæ бинтæй. Уой фæсте гæбуй сæр исласун фæгъгъæуй рагацау арти тæвдæгонд судзинæй, цума, хумæтæги синдзæ ласетæ уæ бауæрæй, уотæ.

Ма æлхъеветæ гæбуй бауæр. Уотемæй сумах цæфмæ ралæмардзинайтæ, æ хурфи ци ес, уой – нези берæ амидингæнгути.

Тогцъирбæл ма уадзетæ фæтæген кенæ зети дæр. Уомæн æма цари бунæй е нæ ралæсдзæнæй, ке ниммæлдзæнæй, уой туххæй, мардæй æй исласун ба уодзæнæй берæ зиндæр.

Ма æвзаретæ гæбуй æнгулдзитæй исласунбæл дæр. Къохтæ æма кæми фæххуæстæй, еци бунат операций фæсте æнæмæнгæ дезинфекци искæнетæ.

«Роспотребнадзор»-и управлений минæвари дзубандимæ гæсгæ, гæбутæмæ хуæцгæ незтæ ес æви нæййес, сæрмагонд лабораторити специалисттæ уой бæрæг кæнунцæ «Æвæстеуатон бастдзийнади» 51-90-42 телефонæй. Фæдздзорæг адæймагмæ ес специалистти унаффитæмæ байгъосуни барæ.

Æрмæг мухурмæ бацæттæ кодта медицинон профилактики Республикон центри æма «Роспотребнадзор»-и цæгатиристойнаг управлений игъосункæнуйнæгтæмæ гæсгæ Хекъилати Маринæ.