УÆРÆСЕ ÆМА БЕЛОРУССИЙ ÆМАРХАЙД ЕУМÆЙАГ ÆДАСДЗИЙНАДИ СÆРБÆЛТАУ

Уæрæсей Федераций Совети иуонгтæ æмгъæлæсæй исфедар кодтонцæ «Цæдесон паддзахади еумæйаг æдасдзийнади бундорти туххæй Уæрæсе æма Белоруссий ’хсæн бадзурди ратификаций фæдбæл» федералон закъон.

Нур нæуæг закъони уагæвæрдмæ гæсгæ, аллихузон тасдзийнæдтæ æма æндæр æнæнгъæлæги цаутæ исæвзургæй, Уæрæсей ядерон тухтæ гъæуай кæндзæнæнцæ Белоруссий æдасдзийнадæ дæр. Уой фæдбæл сæрмагонд бадзурд дууæ бæстей президенттæ Владимир Путин æма Александр Лукашенко бафинстонцæ 2024 анзи декабри.

Еци æууæлтæмæ сенаторти æргом раздахта Федераций Совети иуонг Цæгат Иристонæй, гъæуайкæнуйнадæ æма æдасдзийнади Комитети иуонг Мамсурати Таймураз, закъони проектбæл дзоргæй. Сенатори загъдмæ гæсгæ, амунд бадзурдæн ес айдагъдæр гъæуайкæнуйнадон нисанеуæг, æндæр бæститæ æма еугæндти бартæ æгириддæр неци хузи …

Мамсури-фурт æ радзубандий куд баханхæ кодта, уотемæй бадзурди бæлвурд федаргонд æрцудæнцæ Уæрæсе æма Белоруссий Цæдесон паддзахади еумæйаг æдасдзийнадæ æма гъæуайкæнуйнадон политики бундортæ. Уой фæдбæл æ загъд адтæй:

– Нæ бæсти разамунд еу æма дууæ хатти нæ бахатуй нигулæйнаг паддзахæдтæ æма НАТО-й разамундмæ, цæмæй еумæйаг хъауритæй байархайæн Европи æдасдзийнади фарстатæ тæккæ гъæугæдæр æма еугуремæн дæр пайдахæссæг хузи райаразунбæл. Еци хъæппæресæн дзуапп раттуни бæсти нигулæйнаг бæститæ Уæрæсей арæнтæмæ хæстæг бунæтти фæккарздæр кодтонцæ сæ тъасхæгæнæн æма æфсæддон архайд. Финлянди æма Швеци дæр цубур рæстæгмæ иссæнцæ НАТО-й иуонгтæ. Еци æма иннæ æууæлтæ Уæрæсе æма æ хæстæгдæр цæдесон – Белоруссий размæ исæвардтонцæ фарста еумæйаг æдасдзийнадæн уæлæнхасæн ахедгæ мадзæлттæ исаразуни туххæй. Гъе уотемæй фæззиндтæй амунд бадзурд.

Бадзурди æмгъуд æй дæс анзи, æ тухи бацæудзæнæй, дууæ бæстей парламентти дæр ратификаций фæдбæл гæгъæдитæ ку исфедар кæнонцæ, уæд.

* * *

ÆНÆРГЪУДИ НÆ УОДЗÆНÆНЦÆ БАРÆВДАУЙНАГ СЕДЗÆР КÆСТÆРТÆ

Нæ республики хецауадæ куд фæндæ кæнуй, уотемæй аци анз дууинсæй фатерей бæрцæ радех кæндзæнæнцæ седзæр сувæллæнттæн.

Аци анз нæ зæрди ес æхсæз æма инсæй цæрæн хæдзари балхæнун седзæр сувææллæнттæн, уой уæлæнхасæн ба ма радех кæндзинан цуппæрдæс сертификати уæхæн хæдзæрттæ фæммадзал кæнунæн, – зæгъуй фæллойнадæ æма социалон райрæзти министр Мамати Анжелæ.

– Нуртæккæ нæ республики цæрæнуат райсунмæ ка ’нгъæлмæ кæсуй, уæхæн седзæрти нимæдзæ хъæртуй 1,158 адæймагей уæнгæ.

Евгъуд анзи дæр цæрæнуæттæ равардтонцæ дууæ æма инсæй седзæремæн, финддæсемæн ба сертификаттæ – 2,5 миллион сомей аргъ.

Нуртæккæ паддзахади харзæй гъомбæлгонд ка цæуй нæ дæлбарæ цуппар уагæдонеми, етæ ’нцæ 77 седзæри. Седзæрти хæдзæртти ка ирæзуй, еци сабийти нимæдзæ Цæгат Иристони фæмминкъийдæр æй 29 процентей уæнгæ.

* * *

АХУРДЗАУТÆН СИ УОДЗÆНÆЙ ХУАРЗ РАВГИТÆ

Цæмæй бундоронæй цалцæггонд æрцæуонцæ æхсæз профессионалон-ахурадон уагæдони æма æмдзæрæни, уой туххæй нæ республикæн федералон бюджетæй дехгонд æрцудæудзæнæй 730 миллион соми. Еци агъази фæрци уоми ахурдзаутæн фадуат фæууодзæнæй, сæ ахуради цуд никки хуæздæр æма нуриккондæр уавæрти цæмæй цæуа, уомæн.

Ами ма бафтаун гъæуй уой дæр, æма куститæ æнхæстгонд ке цæудзæнæнцæ программæ «Профессионалитет» æма национ проект «Фæсевæд æма сувæллæнттæ»-мæ гæсгæ.

* * *

ГЪÆУУОН ЦАРД ФÆУУИНÆН ÆМА БАВЗАРУНÆН ФАДУÆТТÆ

Программæ «Агротуризм»-и æнхæст кæнуни нисанеуæгæй нæ республикæн 140 миллион соми дехгонд æрцæудзæнæй.

Грант ка райста, уони ’хсæн æнцæ агроэкотуристон парк «Иристони зæнхæ», кæцими кæронмæ æнхæстгонд æрцудæнцæ инсæй гектарей фæзуати зæнхæ ислигъз кæнуни куститæ, арæзт си æрцудæй базарадон павильон æма ахурадон зал, уæдта ма фæлладуадзæн бунæттæ.

Агъаз райста проект «Цæгат Иристон-Аланий сæнæуадзуни куст» дæр. Нерæнгæ бал 300 гектареми сагъд æрцудæй сæнæфсери 525 мин талай. Специалисттæ архайунцæ уоми донхуаруггæнæн системæ исаразунбæл æма æнæмæнгæ гъæугæ ефтонггæрзтæ æрæвæрунбæл.

Æдеугурæй агъаз райсдзæнæнцæ цуппæрдæс проекти. Уони хæццæ æнцæ кæсалгæ, мудибиндзити, гагарæзæ ирæзун кæнуни куститæ æма сæнæ аразуни къабæзтæ. Туристти бон уодзæнæй тиллæг æмбурдгæнæн кустити архайун æма фонсмæ зелун.

* * *

ЦÆРÆН РАУÆНТÆ НИККИ ФЕДАУЦÆДÆР УОДЗÆНÆНЦÆ

Федералон бюджетæй фарæ нæ республикæ райста дууæ миллиард сомемæй фулдæр Уæрæсей арæзтади Министради программæмæ гæсгæ.

Еци фæрæзнитæ харзгонд цудæнцæ, социалон нисанеуæг кæмæн ес, уæхæн азгъунстити арæзтадæмæ. Зæгъæн, сахар Беслæни кæронмæ æнхæстгонд æрцудæнцæ коммуналон арæзтæдтæ, 157 километрей дæргъæн хизæгтæ æркустонцæ æма цæргутæ донгъæуагæ нæбал æййафунцæ – нуртæккæ кæдзос æма хуæрзгъæдæ донæй пайда кæнуй 36 мин цæрæги.

Аци анз Цæгат Иристони аййевгонд æрцæудзæнæй дууинсæй æхсæнадон фæзуати. Алагир, Беслæн æма Мæздæги арæзт æрцæудзæнæнцæ нæуæг фæлладуадзæн бунæттæ. Етæ къохи бафтуйдзæнæнцæ, нæ республики Еугуруæрæсейаг конкурси «Минкъий сахартæ æма историон цæрæнтæ»-йи ке архайæн, уой фæрци.

Уой уæлæнхасæн ма ниуазуни дони хæтæлтæ æййивд æрцæудзæнæнцæ Ирæфи райони æма Алагири дæр.

* * *

КУЛЬТУРОН АРТДЗÆСТИТÆ ЦÆМÆЙ МАЦИ ГЪÆУАГÆ УОНЦÆ

Аци анз авд миллион соми дехгонд æрцæудзæнæй Туйгъанти Махарбеги номбæл æма театралон музейтæн нæуæг ефтонггæрзтæ исмадзал кæнунæн. Паддзахадон агъаз райсуни равгæ, националон проект «Бийнонтæ»-йи ке архайуй, уой фæрци нæуæг ефтонггæрзтæ устур агъаз фæууодзæнæнцæ музейти аллихузон равдиститæ æма мадзæлттæ аразунæн.

Дууæ культурон уагæдони дæр хъæбæр цæунцæ куд нæхе республики цæргути, уотæ нæ иуазгути зæрдитæмæ. Уомæ гæсгæ еугур гæнæнтæй дæр архайд цæудзæнæй, цæмæй сæ куст никкидæр æнхæстдæр кæна, уобæл.

Туйгъани-фурти номбæл аййевадон музей нæуæгæй байгон æй, 2019 анзи си цалцæггæнæн куститæ исаразуни фæсте.

* * *

БЕРÆСУВÆЛЛОНГИН БИЙНОНТÆН АГЪАЗ КÆНУНИ МАДЗÆЛТТÆ

Нæ республики фæллойнæ æма социалон райрæзти Министрадæ куд игъосун кæнуй, уомæ гæсгæ берæсувæллонгин бийнонтæн фадуат уодзæнæй æхсæнадон транспорти лæвар цæунæн сентябрæй-майи мæйи кæронмæ.

Уой уæлæнхасæн ма уæхæн бийнонти цæуæтæн дехгонд цæудзæнæй æхцай фæрæзнитæ, сæхецæн уæледарæс балхæнунæн скъоламæ цæунмæ, уæдта спортивон формæ. Сувæллæнтти рæвдауæнтæнттæмæ дæр ист цæудзæнæнцæ.

Социалон агъаз ма нисангонд цæудзæнæй, æртæ сувæллони æма фулдæр кæмæн исæнтæса, кенæ уойбæрцæ сабийтæ гъомбæл кæнунмæ ка райса, еци бийнонтæн, цæмæй син равгæ уа цæрæнуат исмадзал кæнун, уæдта ма син æхгæд цæудзæнæй сæ цæрæнуæтти æма коммуналон феддонтæ 30% бæрцæй.

* * *

ÆРИГÆНТТÆ ÆНОВУДÆЙ АГЪАЗ КÆНУНЦÆ НÆ ТУГЪДОНТÆН

Сæрмагонд æфсæддон операцийæн республикæ берæвæрсуг агъаз æрветуй аллибон дæр. Нæ тугъдонтæн 1000 мудадзин цирагъемæй фулдæр исцæттæ кодтонцæ æма рарвистонцæ «Сабийдоги надамонгутæ» («Навигаторы детства»). Уой туххæй фегъосун кодта региони Сæргълæууæг Сергей Меняйло. «Хуарз гъуддæгутæн кæрон нæййес, æма минкъий агъаз дæр багъæуаги сахатти исахедуй нæ тугъдонти архайдбæл уæззау уавæрти», – уæхæн зундбæл хуæст æнцæ национ проект «Фæсевæд æма сувæллæнттæ»-мæ гæсгæ гъомбæладон æма патриотон куст ка кæнуй, еци «Сабийдоги надамонгутæ»-йи скъолати директорти унаффæгæнгутæ. Етæ сæрмагонд æфсæддон операций архайгутæн фæййагъаз кæнуни туххæй Цæгат Иристони еугур районти дæр рацудæнцæ акъоппи цирæгътæ аразуни мастер-классиæ. Скъолати, колледжти ахурдзаутæ сæ ниййергути хæццæ æрæмбурд кодтонцæ минæй фулдæр зестин къоппитæ, балхæдтонцæ парафин æма сæхе къохтæй исаразтонцæ мудадзин цирæгътæ. Сæрмагонд æфсæддон операций уавæрти цийфæнди минкъий гъуддаг дæр ахсгиаг æй. Еци цирæгътæ хъæбæр агъаз уодзæнæнцæ нæ тугъдонтæн», – баханхæ кодта республики Сæргълæууæг.

Цæттæ акъоппин цирæгътæ лæвæрд æрцæудзæнæнцæ #МЫВМЕСТЕ-йи регионалон штабмæ æма сæ хæстæгдæр рæстæги исæмбæлун кæндзæнæнцæ фронтбæл.

Æрмæгутæ бацæттæ кодтонцæ Фаризæ ХАДАШЕВА æма ХЕКЪИЛАТИ Маринæ