Аци хузæ искæнæг Иринæ ЦВЕТКОВА уотæ финсуй: «Соцъа сæмæ ке ес, уобæл беретæ сæтгæ дæр нæ кæнунцæ. Уомæ гæсгæ ба зæгъун æнгъезуй, æма соцъайæн нæййес нæдæр гъæлæсиуагæ, нæдæр цæсгон…»

Æ зæгъуйнæгтæ Гостити Хъазбег финсгæ ба  никкодта, уæди рæстæги мæскуйаг ахургонд  Н.М. Емельяновайæн нæ бæсти сæйраг сахари рауагъдæнттæй еуеми ци киунугæ «Мусульмане Осетии на перекрестке цивилизаций» рацудæй, уой фæдбæл. Æ дзубанди нæй еумæйагæй киунуги туххæй. Фал си уайдзæф кæнуй, не ’мзæнхон рохситауæг Кокити Саввæ нæ адæми уодиконд æма цардарæзти фæдбæл кæддæр (газет «Терские ведомости»-й 20-аг номери) ци уац ниммухур кодта, уомæй Н.М. Емельянова, Гостий-фурти гъудимæ гæсгæ, куд хевастæй испайда кодта, уой фæдбæл: киунугæ ниффинсæг раст нæ балæдæрдтæй Кокий-фурти зæгъуйнæгтæ, ниггалеутæ сæ кодта, æхе зундирахастмæ гæсгæ си испайда кодта, æма уотемæй æфхуæруй нæ адæми уодиконд, сæ медастæу рахастдзийнæдтæ, иннæй адæмти цæсти нæ æфтауй æведауцæй.

ЦÆСТИТÆБÆЛ ЦИ РАУАЙУЙ, Е АЛКÆД ÆЦÆГДЗИЙНАДÆ НÆ ФÆУУЙ…

Цæмæй уи мæ аци загъд байруагæс уа, уой туххæй Кокити Савви загъд æрхæсдзæнæн æнæгъæнæй: «Если осетины в обыкновенное время относятся  друг к другу недружелюбно (а этот грешок, к сожалению, за ними водится), то этого нельзя сказать про них в то время, когда кого-нибудь из них постигает какое-нибудь несчастье или горе, вроде болезни, пожара, смерти и т.д., а в особенности последней…»

Аци, сæдæ анземæй фулдæрей размæ финст зæгъуйнæгти фиццаг дууæ рæнгъи Н.М. Емельянова, не ’мдогон уогæй, нимайуй абони дæр ма æцæгдзийнадæбæл. Е нæ, фал ма сæмæ бафтудта æхе хатдзæг дæр: «Человек, знающий «изнутри» жизнь осетинского общества мог себе позволить сказать: «… осетины в обыкновенное время относятся друг к другу недружелюбно…»

Æ фудæнхæдзийнадæ аци къæсибадæг  дзурдти медæгæ ’й. Муди къæмæ бахауни хузæн, киунугæ æнæгъæнæй сугъзæрийнæ ку феста, уæддæр æй автори аци загъд æнадæ кæнуй. Æма айдагъ киунугæ нæ!

Уомæ гæсгæ ба рæстдзийнади сæрбæлтау мах гъæуама дзуапп раттæн сæйраг фарстайæн: кæми æй æ ратæдзæн, нæ адæм кæрæдзей нæ уарзунцæ, зæгъгæ, еци ходуйнаггæнæг рæдуд гъудийæн? Æви уæхæн федиссаг игаки хæццæ гъæуама цæрæн æностæмæ?

Фарстайæн цубуртæгонд дзуапп раттæн нæййес, уомæ гæсгæ ба мæ дзубанди, æвæдзи, радаргъгомау уодзæнæй, æма ’й райдайуйнаг ба дæн сæйрагдæр фарстатæй еуемæй.

Адæми зæрдихатт æма рæстдзийнадæ нимайгæй, басæттун гъæуй, æцæгæйдæр, нæ адæмæй еуæй-еуетæ ’нцæ хæранзæрдæ æма соцъагæнагæ. Уæхæнттæ адтæй недзаманти дæр æма абони дæр ес. Фал еци менеугутæй хайгин æнцæ дуйней иннæ адæмтæ дæр, уони хæццæ Цæгат Кавкази адæмтæ дæр. Сæдæ анзей размæ ниффедар æй еци лæгъуз æгъдау: адæмæй еуцалдæр фæррæдудæй, сæхе æдзæсгонæй равдистонцæ, уæд нæбæзги ном еугур адæмбæл дæр исæвæрæ. Уотæ бакодта Емельянова дæр: еуæй-еу фудзæрдити æма соцъагæнгутæмæ гæсгæ æнæгъæнæ адæми рахудта нæбæзгитæ. Æ цæститæбæл ци рауадæй, уой бæлвурдæй исбæрæг кæнунбæл æхецæн нæ базин кæнгæй, нимайуй æй æцæгдзийнадæбæл.

Уæхæн усхъуммæ хатдзæгтæ фидбилиз хæссунцæ. Уонæй райдайуй Кавкази берæ адæмти бæлæхтæ. Æма айдагъ Кавкази нæ! Абони дуйней ци тугъдтитæ æма теракттæ ’рцæуй, æндæр аллихузон фидбилизтæ, уонæми фæммард унцæ, фудракæндитæ исаразгутæ нæ, фал сабур цæрæг адæм. Æвуд, гъезæмарæгæнæг адæм æнцæ тæрегъæди аккаг, æма син гъæуама уа тæрегъæдгæнæг æма агъазгæнæг.

СОЦЪАГÆНÆГ МÆГУР ÆЙ: НЕКЕ УАРЗУЙ, ÆНАДÆ КÆНУЙ ÆХЕ ЦАРД ДÆР

Куд зæгъæн ес нæ адæмæй, кæрæдзей нæ уарзунцæ, кенæ еске нæ уарзунцæ, зæгъгæ, кæд æма нæ фулдæремæн æма нæ хуæздæртæн æнæуинон æнцæ соцъа æма хæрандзийнадæ, уæд?!. Кæд æма нæ адæм нуриуæнгæ дæр нæ ниххатир кодтонцæ æма нæ феронх кодтонцæ, репрессити рæстæг адæми хуæздæрти ка фесафта, еци соцъагæнгути, уæд? Æвуд, рæстзæрдæ фæллойнæгæнгути фулдæр хай уæди фуддзамани исæфт æрцудæнцæ уодæй мæгур, хæранзæрдæ, цъуххæсгути фудæй.

Æргом æма хæларзæрдæ ку нæ адтайуонцæ нæ адæм, уæд æнгом æма уарзонæй нæ цæрианæ Иристони берæ æндæр адæмти хæццæ, нæ агъаз кæнианæ кæрæдземæн дæр æма æндæр адæмтæн дæр.

Нæ æма ма никкидæр нæ: хæранзæрдæ, хæрандзийнадæ, сау соцъа, хенвæрсондзийнадæ нæ адæми менеуæг нæ ’нцæ!

Соцъа фæккæнунцæ æнæнтæст, адæми рæнгъи ка нæ рацудæй, уæхæнттæ. Соцъа æй, еске амонд, еске хуарз дин зин ку уа. Е æй уоди ниллæгдзийнадæ æма фæстеизад æууæл.

Мæгур æй соцъагæнæг, е неке уарзуй, æ зæрдæ ’й æхгæд, е ’цæг цæсгон некæд равдесуй, адæмæй уинуй æ уодхæссæг, кæрæдзебæл сæ ардауй; абони хæлар æй еуей хæццæ, исон – инней хæццæ, иннæбон – сæ дууей фудкойтæ кæнуй. Соцъагæнгути цъухæй фæххилæ унцæ хуарз синхæгтæ, кæрæдземæн æнæуинон фестунцæ уарзон бийнонтæ, соцъагæнæги туххæй æрцæуй лæгмæрдтæ дæр. Соцъа æма хæран ка ’й, е зелуй хинттæгæнгутæбæл, дæснитæбæл, уомæн æма соцъа кæмæ кæнуй, уони цард фехалун фæууй æ бæлдæ.

Фал саусоцъа фиццагидæр зиан кæнуй соцъазæрдæн æхецæн, хæлаур  æ амæттаги тог куд бацъируй, уотæ ин бахускъæ кæнуй æ зæрдæ, исæнадæ ин кæнуй æ цард.  Уæхæнттæн æз тæрегъæд нæ кæнун, е нæ, фал ма фæззæгъун: уотæ син гъæуй!.. Æма уой римæхсгæ нæ кæнун. Уæдта уомæй  еунæг нæ дæн, уотæ ка гъуди кæнуй, уæхæнттæ берæ ’нцæ.

Соцъагæнагæ адæймаг æнамонд æй, е еске æнтæстдзийнæдтæбæл некæд бацийнæ кæндзæнæй, еске амонд, еске хуарздзийнадæ фæууингæй, æ цæсти фиутæ тайгæ кæнунцæ. Æхцæуæн ин фæууй еске зиндзийнадæ. Хицæгæнагæ, хæранзæрдæ адæймаг хъæбæр уарзуй, æхецæй уæлдæр ка ’й, уонæбæл фаутæ æвæрун, сæ фудкой кæнун, цъифтæ сæбæл калун. Е некæд уодзæнæй амондгун, уомæн æма кæддæриддæр разиндзæнæй, уомæй хуæздæр, бæрзонддæр, æнхæстдæр, зундгиндæр, ахургонддæр ка ’й, уæхæнттæ. Гормон, хицæ кæнуни бæсти, бафæнзæд, æхецæй уæлдæр ка ’й, растауни аккаг ка ’й, уони, æма уæд æ уодæн хуæздæр уодзæнæй.

Замана е æй, æма соцъагæнæг адæймаг, хæранзæрдæ уогæй, иннети дæр размæ нæ уадзуй, искурдиадæгин фæсевæдæн цæлхдортæ æвæруй, нæ сæ уадзуй сæ сæртæ исхъел кæнун, сæ базуртæ сæ фæндон райтинг кæнун, сæ искурдиади гæнæнтæ  райхалун, сæ над син æхгæнуй.

Искурдиади ирæзтæн цæлхдор айдагъ соцъагæнгутæ нæ ’нцæ. Раст зæгъун гъæуй, искурдиадæгин адæймаг, æнæрцæф æй, зæгъгæ, кæмæй фæззæгъунцæ,  еске рæдуд фæууингæй, æргомæй ка исдзоруй, е фулдæр хæттити байзайуй аууони, еуварс ибæл рахуæцунцæ. Хецæуттæ уæхæнтти нæ фæууарзунцæ. Фал уой хæццæ, козбау адæймаг уавæртæмæ гæсгæ ка архайуй, гъæугæ лæгтæ нæма æрæхснирсунцæ, уотемæй син «цæргæ!..» зæгъунмæ фæттагъд уй, уæхæн алкæддæр разиннуй, хецæуттæ ин аргъ кæнунцæ æма алли хуæрзеугутæй дæр хайгин фæууй.

РÆСТЗÆРДÆЙ СÆРУСТУР АДÆЙМАГ ЗОНУЙ, ЦИ ÆЙ ЦÆСГОН, НАМУС…

Саусоцъай фудæй нæ номдзуд ахургæндтæ, дуйней нимад лæгтæ Абайти Васо æма Цæголти Николайæн цæлхдортæ æвæрд цудæй. Сæ кандидатуритæ цалдæр хатти хаст адтæнцæ Советон Цæдеси Наукити Академий æцæг иуонгти ном райсунмæ. Фал бабæй – фагæ гъæлæстæ не ’рæмбурд кæниуонцæ, уомæн æма адтæнцæ нифсгун, сæрустур, рæстбæлдзорæг, адтæй сæмæ устур искурдиадæ æма зунд. Уогæ син æнæ академики номæй дæр устур аргъ æма кадæ адтæй нæ бæсти æма дуйней раззагдæр гуманитарон ахургæндти ’хсæн, нимадтонцæ сæ алæмæти ахургæндтæбæл,  еу загъдæй, рæстзæрдæ дзилли ’хсæн  нимад цудæнцæ æма нерæнгæ дæр ма цæунцæ нимад æцæг академиктæбæл.

Соцъадзийнади фудæй не ’хсæнади медæгæ, берæ уа æви минкъий,  уæддæр исæфунцæ уодварни хæзнадзийнæдтæ, лæмæгъдæр кæнунцæ хæлардзийнади æма зæрдиаг рахастдзийнæдти уедæгтæ.

Еци «игакæ» изолмæ зиннуй æма нæ æгадæ кæнуй æндæр адæмти цæсти, кæд æцæгæй ба кæрæдзей уарзæн, уæддæр. Уомæн æма, ци гæнæг дæ, уомæ неке кæсуй, ци кой ди райгъусдзæнæй, е хъаурæгиндæр разиннуй.

Сæрустурдзийнадæ. Аци менеуæг хуарз æй, фал бабæй бæрцæй фулдæр ку уа, уæд е ба ’й хенвæрсондзийнадæ. Хенвæрсонæн уайдзæф кæнун гъæуй, æхе иннетæй уæлдæр ку æвæра, кадæмондаг ку уа, адæми ку нæ уарза, уæд.

Еугур бæлæхти дæр хенвæрсондзийнадæ фудгин фæууй кæмидæрти. Хенвæрсон хицæ фæккæнуй æхецæй зундгиндæрмæ, искурдиадæгиндæрмæ, е алкæд æхе размæ гæлдзуй, уарзуй æхе æстаун, козбаудзийнадæ, цитæ, нæ уарзуй уайдзæфтæ, унаффитæ, æ гъæндзийнæдтæ  римæхсун, цийфæнди амалæй дæр архайуй хуæрзеугутæмæ, цинтæ, ордентæ, майдантæ, ахурадон къæпхæнтæбæл фæххуæст унбæл.

Æндæр æй æцæг рæстмæ сæрустурдзийнадæ. Рæстзæрдæй сæрустур адæймаг зонуй, ци æй цæсгон, намус, зонуй æхецæн аргъ кæнун, æма аци менеугути фæрци æй сæребарæ, тундзуй никки хуæздæр унмæ.

Нæ адæмæн сæ фулдæр рæстмæ сæрустур ке ’нцæ, уомæ гæсгæ нин ес уæхæн алæмæти æхсаргин героикон истори, уомæн æвдистан сæдæгай æнзти дæргъи адæймаги хуæздæр менеугутæ: бæгъатæрдзийнадæ, зæрдхæлардзийнадæ, уарзондзийнадæ. Кæддæриддæр цæттæ адтæнцæ æма ’нцæ багъæуаги фæййагъаз кæнунмæ,  алкæмидæр, алцæмæйдæр зудтонцæ бæрцæ. Махæн ес, сæрустур кæмæй æма цæмæй уæн, е. Æма е хъæбæр ахсгиаг æй. Фал уой хæццæ никки ахсгиагдæр æй, абони ци ан æма исон ци уодзинан, е. Нæ еугур гъудитæ æма гъуддæгутæ дæр гъæуама исонибонмæ арæзт уонцæ.

Гъулæггагæн, уæхæн бæрзонд сæрустурдзийнадæй ни еуæй-еуетæ ’нцæ æнæ хай, сæрустурдзийнадæ феронх кодтонцæ æма иссæнцæ хенвæрсон. Уомæ гæсгæ мæ фæндуй зæгъун мæ гъудитæ еци нез (хенвæрсондзийнадæ) нæ абони царди æхе ци хузи æвдесуй, æма нин нæ цардиуагæ куд æведауцæ кæнуй, уой фæдбæл.

Аци хузæ искæнæг Иринæ ЦВЕТКОВА уотæ финсуй: «Соцъа сæмæ ке ес, уобæл беретæ сæтгæ дæр нæ кæнунцæ. Уомæ гæсгæ ба зæгъун æнгъезуй, æма соцъайæн нæййес нæдæр гъæлæсиуагæ, нæдæр цæсгон…»

Фæстаг рæстæг, куд не ’нгъезуй, уотæ истухгин æй юбилейтæ кæнуни модæ. Чиновниктæ, исфæлдистадон кенæ наукон интеллигенций минæвæрттæ устур кувдтитæ искæнунцæ сæ юбилейти фæдбæл. Еуæй-еуетæ ба еци «вазуггин цау» исбæрæг кæнунцæ Цæгати дæр æма Хонсари дæр, кувди фæббадунцæ цалдæргай бæнттæ, фæууй си, ке зæгъун æй гъæуй, лæвæрттæ, æхца, номхигъдтæ. Юбилейтæ рацæунцæ еци-еу хузи: хуæрдæ, ниуæзтæ еу бонæй иннемæ, æстауæн дзубандитæ, арфитæн нæбал фæууй кæрон, юбиляри Хуцауи æмбæрцæ бæрзæндæмæ исесунцæ.

Адæймаг деси бафтуйуй, куд нæ исгъигæ уй юбиляр еци æгæрон æстауæн докладтæй, адрестæй, телеграммитæй, сауæнгæ ма ’й рахонунцæ адæми цæсгон, адæми намус дæр. Уотæ мæмæ фæккæсуй, цума «культи» дзаманмæ раздахтан.

Раст зæгъгæй, æцæг устур æма рæстзæрдæ лæгæн, цийфæнди бунат ку ахæсса, уæддæр æ зæрдæ цийнæдзийнадæ нæ агурдта, æ адæмбæл фудæбон ку ’ркæнидæ, уæд. Уотæ адтæй дуйней берæ адæмтæмæ, уони хæццæ мах адæммæ дæр. Е адтæй æцæгæй кадæ æма намуси æвдесæн. Уæхæн гъæуама уонцæ, æ адæм хъазар кæмæн æнцæ, етæ еугурæй дæр. Уæхæн æй нæ адæми æцæг зундирахаст. Федауцæ нæй еунæг юбилярæн дæр, хе уоди номбæл устур кувдтитæ кæнун. Хуæздæр уайдæ, юбиляр еци равгæй æ адæми хуарздзийнадæн ку испайда кæнидæ, уæд. Адæми фарсмæ ун, сæ цийнæбæл зæрдиагæй бацийнæ кæнун, сæ  зæрдристбæл син бахъонц кæнун, сæ хуарз уодигъæдæ раргом кæнунæн фадуæттæ аразун, хумæтæг адæймагæн аргъ кæнун – е æй нæ ихæс. Уæхæн фæдзæхст нин ниууагътонцæ нæ фидтæлтæ.

ЕЗДОНДЗИЙНАДÆ ÆМА ХЕБÆЛХУÆЦУНДЗИЙНАДÆН ÆМБАЛ НÆЙЙЕС…

Уотæ маке бангъæлæд, æма æз юбилейти æма сæ бæрæг кæнуни нихмæ дæн. Юбилейтæ аллихузи ’нцæ. Фæнзуйнагæн æрхæсдзинан нæ зундгонд æмзæнхон, зингæ экономист Цæголти Николайи сæдæ анзей юбилейи фæдбæл арæзт мадзæлттæ. Æ кадæн мухурæй рацудæй киунугæ, исистонцæ кинонивæ. Мæскуй паддзахадон университети арæзт æрцудæй наукон конференци. Бæрæгбони мадзæлтти архайгутæн адтæй номдзуд адæймаги æримисуни фадуат, æ наукон фæллæнттæмæ абони цæстæй æркæсуни гæнæнтæ. Конференцимæ æрæмбурд æнцæ Цæголи-фурти ахуркæнуйнæгтæ раздæри Цæдеси алли рауæнтæй – зингæ экономисттæ æма разамонæг косгутæ. Æма конференцийæй рауадæй гъуддаги дзубанди нуриккон Уæрæсей экономикон фарстати фæдбæл.

Уотæ рацудæнцæ Цæголти Николайи раздæри юбилейтæ дæр, уодæгас ма ку адтæй æма си æхуæдæг ку архайдта, уæддæр. Ке зæгъун æй гъæуй, адтæй си фингæ дæр, арфитæ, игъæлдзæгдзийнадæ – ирон фæндури цагъд æма ирон кафт дæр.

Ауæхæн хабæрттæмæ гæсгæ  ма адæймаг куд нæ расагъæс кæна: мадта ци зæгъæн ес, моди фæдбæл ка рацудæй æма имисуйнæгти рæуонæй сæхе æма сæ хæстæгути, сæ уарзон адæймæгути туххæй æстауæн киунугутæ ка мухур кæнуй, еци «мемуаристтæй» ба? Уайдзæф син кæнæн æви арфæ? Сæ рæнгъитæмæ, гъулæггагæн, бахаудтæнцæ зæрдæргъæвд æма æскъуæлхт адæймæгутæ дæр, раздæр хенвæрсондзийнади незæй сæйгæ ка нæ адтæй, æма, модæ ку нæ адтайдæ, уæд сæ хъаурæ пайдайаг гъуддагæн ка равардтайдæ, уæхæнттæ. Етæ уодигъæдæй лæмæгъ разиндтæнцæ, æвæдзи, æма сæ рæстæги фæливд миуæ æ фæдбæл расайдта. Хуарз уайдæ, сæхецæн аккагдæр гъуддаг ку иссериуонцæ, уæд. Уомæй рамолиуонцæ сæхуæдтæ дæр æма рамолидæ не ’хсæнадæ æнæгъæнæй дæр. Нæ еуемæй дæр гъæуама иронх ма уа: æцæг ездон адæймаг æхе некæд фестауй. Ездондзийнадæ æмæ хебæлхуæстдзийнадæн æмбал нæййес.

Мадта уæд ци зæгъæн ес, æнай-æнойти ка æрбагъæздуг æй, нæ еци бонгинтæй ба? Адæм мæгурæй-мæгурдæр кæнунцæ, етæ ба боцзæрдæй бавналдтонцæ бæрзонд  хæдзæрттæ æма галауантæ аразунмæ, сæ фурхъалæй калунцæ æхца, æнæфсæрмæй æвдесунцæ сæ ес, сæ бон, хумæтæг, хе фæллойнæй цæрæг адæймагбæл,  косæг лæгбæл билæскъелтæ кæнунцæ, адæми гъезæмарæй сæ зæрдæ нæ ресуй, фал ибæл цума, сауæнгæ цийнæ дæр кæнунцæ, уотемæй. Уони гъæздугдзийнадæмæ, æдзæсгон  хъалдзийнади туххæй хæлеу кæнуй адæми ’хсæн хæран, соцъадзийнадæ. Гъо, фал сæмæ ци ес хиццагæй? Сæ гъæздугдзийнади туххæй етæ нивондæн æрхастонцæ сæхе æма сæ бийнонти, сæ хеуæнтти уодæнцойдзийнадæ, цæсгондзийнадæ, æнæнездзийнадæ, кадæ æма лæги ном.

Нæ гъæздугутæ кæд айдагъ мулкæй нæ ’нцæ бонгин, фал ма сæмæ кæд уоди гъæздугдзийнадæй дæр цидæртæ ес, уæд гъæуама сæхе исахур кæнонцæ ездондæр унбæл, бæрцæ зонунбæл. Гъæуама адæми уарзонцæ æма нуртæккæ си цубуркъох ка ’й, уонæн фулдæр агъаз кæнонцæ.

Нæ абони гъæздугутæй ба ма кадæртæ сæ зæрдæбæл гъæуама даронцæ уой дæр, æма кутемæйти рабонгинтæ ’нцæ – кæддæри æмæнтъери рæстæгути еугурадæмон есбойнадæ сæ къохти ке адтæй æма ибæл æдзæсгонæй ке фæххæлæф кодтонцæ, уой фæрци. Уомæ гæсгæ ба гъæуама æфсæрми кæнонцæ, æма арфиаг уонцæ, уотемæй ке есбон байстонцæ, ке фæрци исгъæздуг æнцæ, еци мæгур адæмæй, æма син агъаз кæнæнтæ. Е æй сæ фиццаг ихæс. Уотæ ку нæ уа, уæд гъæздугутæ æма иннæ дзиллæ кæрæдземæн бонæй-бонмæ æнæуинондæр кæндзæнæнцæ æма ниддехтæ уодзинан.

Нуриуæнгæ дæр еуæй-еу гъæздугути æнæуагæдзийнадæ берети зæрдити æвзурун кæнуй сау соцъа, фудæнхæ, дам-думтæ, фудзæрдæдзийнадæ. Гъо, фал, етæ ’нцæ нæ адæмæн айдагъдæр сæ минкъий хай. Н.М. Емельянова куд æнгъæл æй, уотæ нæй, æма ’й зонæд.

ЦÆМÆЙ НÆ УОДТÆ МÆГУР МА КÆНОНЦÆ, ЦÆМÆЙ ЗÆРДÆЙ ГЪÆЗДУГ ÆМА КУРУХОН УÆН…

Бæргæ хуарз уидæ, алкедæр ни лæмбунæг ку æркæсидæ, абони ци æхсæнади медæгæ цæрæн, уой искондмæ, æхемæ, æма рæстзæрдæй ку балæдæридæ, сабур, хæлар,  фæрнуг царди сæрбæлтау мах нæ еугур дæр – гъæздугæй, мæгурæй – гъæуама хенвæрсондзийнадæй фæййервæзæн æма æвæллайгæй косæн уоди хуарздзийнадæбæл, нæ зундирахастбæл.

Цæмæй нæ уодтæ мæгур ма кæнонцæ, цæмæй зæрдæй гъæздуг æма курухон уæн, уой туххæй мах кæдзос уæлдæфи хузæн гъæуй национ культурæ æма дуйнеуон культури хæзнатæмæ æргом æздахун æма си нæхе хуарзæн пайда кæнун.  Размæцуд дуйней уодварни æма нæ адæми фарни хуæздæрæй ци ес, уони зæрдæмæ райсгæй,  дзиллæ иссердзæнæй рæствæндаггæнæг цæуæнтæ æ зæрдæмæдзæугæдæр исонибонмæ.

РЕДАКЦИОН ФÆСДЗУРД

Гостити Хъазбеги зæгъуйнæгтæмæ гæсгæ зæрдæбæл æрбалæууй Цæгат Иристони адæмон поэт Бабочити Руслани æмдзæвгитæй еу, кæцими уотæ фæрсуй:

Рæстмæ цард куд аразгæ ’й,

Куд æртасгæ ’й фæндаг?

Кæд, миййаг, хе тæразæ,

Хе баредзæ ’й сæйраг?..

Фарстатæ бæргæ раст æнцæ, фал ни, цума, алке исарæхсдзæнæй хе тæразæ æма хе баредзæй раст рабарунмæ? Рæстуодæй дзуапп раттунмæ поэти иннæ фарстатæн:

Цæмæй баргæ ’й и Берæ,

Цæмæй баргæ ’й Минкъий?

Рæстæмбес куд иссерон,

Астæуханхæ кæми ’й?..

Уотæ æнгъæл ан, æма аци фарстатæн æргомзæрдæй дзуапп раттунгъон ка исуа, гъе дин æцæг амондгун æма зæрдæй гъæздуг адæймаг.

ГОСТИТИ Хъазбег (1927-2012), историон наукити кандидат, æхсæнадон архайæг.