Нæ дзиллæн хуарз зундгонд æй, нæ номдзуд ахургонд Абайти Васо (1900-2001) нæ адæми уодварнондзийнадæ исбæрзонд кæнуни сæрбæлтау куд æновудæй бахъиамæт кодта, е. Æма си æгæрон арфиаг уогæй, махæн ба нæ ихæс æй æ берæ фæллæнттæ ин багъæуай кæнун, нæ исонибони фæлтæрмæ сæ рахъæртун кæнун.

Æма еци гъуддагбæл æвæллайгæй ка архайуй, уонæй еу æй Хонсар Иристони наукон-æртасæн институти ахургонд-секретарь, филологон наукити кандидат, профессор Битарти Зойæ, æ рæстæги Абайти Васой студенттæй æма аспиранттæй еу. Еунæг гъе уой зæрди æрæфтудæй, нæ номдзуд ахургонд ССР Цæдеси наукити Академий æвзагзонунади институти ци лекцитæ кастæй, уони аудиофинст никкæнун. Æ разамундæй æй архайун фæндуй, зæгъгæ,  ин æригон ахургонд (уæдмæ Зойæ адтæй филологон наукити кандидат) ку иской кодта, уæд ин загъта, иннети æмбæрцæ си ке домдзæнæй, уой.

Битарти Зойæ ци аудиофинститæ фæккодта, уони барæвдзитæ кæнунбæл архайун райдæдта æ кизги хæццæ, фал, гъулæггагæн, е æгæр раги рахецæн æй æ уæлзæнхон цардæй, æма уæд  еци куст рахъæртун кодта филологон наукити кандидат Софья Виноградовай хæццæ, е дæр æ рæстæги адтæй Абайти Васой аспиранткæ. Æма син бантæстæй бацæттæ кæнун æма рауадзун номдзуд ахургонди лекцитæй арæзт киунугæ «Рагонирайнаг æвзæгтæ æма тексттæ 1982-1984 æнзти аудиофинститæмæ гæсгæ» («Древнеиранские языки и тексты по аудиозаписям 1982-1984г.г.»). Æ рауагъд ба баст æй, Абайти Васой райгурдбæл 125 анзи ке исæнхæст æй, уой хæццæ. Киунуги хццæ базонгæ уни равгæ нæ дзиллæн фæцæй, æрæги ин Дзæуæгигъæуи Национ наукон киунугæдони ци презентаци адтæй, уоми. Аци мадзал исаразунбæл зæрдиагæй байархайдтонцæ газет «Северная Осетия»-йи редакци, Цæгат Иристони Абайти Васой номбæл гуманитарон æма социалон æртæстити институт æма Битарти муггаги Совет. Æмбурд дæсни амудта газет «Северная Осетия»-йи сæйраг редактор Битарти Маринæ.

РÆСТМÆГЪУДИГÆНÆГ ЗАГЪД – ФЕГЪОСУНИ АККАГ!..

БИТАРТИ Вячеслав, Цæгат Иристони раздæри Сæргълæууæг

– Нæ маддæлон æвзаги ирисхъæбæл беретæ айдагъдæр уотид дзубандитæй тухсунцæ. Фал ес æцæгæй æ зæрдæ кæмæн тухсуй æ абони æма æ исонибони уавæрбæл, комкоммæ ахедгæ гъуддæгутæй ка архайуй æ сæрбæлтау, уæхæн рæстзæрдæ адæймæгутæ. Уони фæрци нæ маддæлон æвзаг цæруй æма федарæй мæ зæрдæ дарун, цардгъон уодзæнæй фæлтæрæй-фæлтæрмæ. Васой берæ аспиранттæй айдагъдæр Зойæ багъæуай кодта пленкæбæл финст лекцитæ æма си киунугæ æрæмбурд кодта. Зойæ æй æцæг ахургонд, уæдта Иристони патриот. Сæрустур си ан, æма ин зæрдиагæй арфæ кæнун нæ муггаги номæй. Аци киунугæ цæмæдесаг æй уомæй, æма нин уой фæрци ес равгæ нæ номдзуд ахургонд  авестæ æма рагон персайнаг  æвзæгтæ æма тексттæ æ лекцитæ æма семинарти куд кастæй, уони базонун, уой хæццæ ба ма ин æ гъæлæси уагæмæ байгъосунæн киунуги ци аудиоæфтауæн ес, уомæй.

Презентаций архайдтонцæ, нæ республики разамунди, хецаудзийнади алли къабæзти, политикон-æхсæнадон организацити минæвæрттæ, наукон æма исфæлдистадон косгутæ,  иуазгутæ Хонсар Иристонæй дæр. Уонæй мадзали рæстæг ка радзубанди кодта, уонæн сæ гъудитæ æмзæлон адтæнцæ еу ахсгиаг хатдзæгæй: Абайти Васой лекцитæ хецæн киунугæй уагъд ке æрцудæнцæ, е ахсгиаг цау æй нæ адæми уодварнон цардиуаги.

Нæ республики Парламенти Сæрдар Тускъати Таймораз æ арфи радзубандий уотæ баханхæ кодта:

– Нæ истори, культурæ, æгъдæуттæ æма традицитæ ’нцæ нæ царди бундор, нæ федар уедæгтæ. Битарти Зойæ ци киунугæ бацæттæ кодта, е цæмæдесаг уодзæнæй алкæмæндæр, уæлдайдæр нæ маддæлон æвзаги ирисхъи сæрбæлтау гъуддæгути архайуни фæндæ кæмæ ес, уонæн.

Республики Хецауади сæрдари хуæдæййевæг Плати Альбинæ æ арфити хæццæ Битарти Зойæн равардта Кади гæгъæди республики Сæргълæууæги администраций номæй.

Хонсар Иристони Президенти паддзахадон унаффæгæнæг Кости Къоста æ радзубандий куд баханхæ кодта, уотемæй Абайти Васойæн æ цардвæндаги дæргъвæтиндзийнадæй  иссæй дууæ æносей ’хсæн хед,  æ куститæ ба иссæнцæ историй нæргæ гъæлæс. Нæуæг киунугæн аргъгæнæг уодзæнæнцæ абони æма исонибони ахургæндти, лингвистти, филологти, нæ маддæлон æвзаг зæрдтагон кæмæн æй, нæ еци дзилли фæлтæртæ.

Цæгат Иристони гуманитарон æма социалон æртæстити  институти директор Хъанухъуати Зæлинæ дæр киунугæ исаразгутæн зæрдиагæй райарфæ кæнгæй, загъта уой дæр, æма сæ дæнцæ ке æй бафæнзуйнаг, уæлдайдæр ба æригон ахургæндтæн. Хумæтæги нæ батæходуй кодта, нæ маддæлон æвзаг æма литератури фарстатæбæл бундоронæй ка архайа, уæхæн æригон ахургæндтæй нерæнгæ ма хъæбæр кадавар ке ан, уой фæдбæл.

Историк, публицист, политикон архайæг Цибирти Людвиг хæстæг зонгæ адтæй Васой хæццæ. Æма мадзали радзубанди кæнгæй æримиста сæ цæмæдесаг æма æнæферонхгæнгæ фембæлдтити цаутæ æма хабæрттæ.

Презентаций рæстæги ма æвдист æрцудæй документалон кинонивæ Абайти Васой цард æма наукон архайди туххæй. Уой хæццæ ба ма мадзали архайгутæн сæ аййевадæй æхцæуæндзийнадæ æрхастонцæ паддзахадон филармоний зартæгæнгути къуар «Уацамонгæ», Ходи Олег ба рацагъта гъесин фæндурæй.

ГÆТИЙТИ Светланæ