Цæгат Кавказ æй, æ райрæзти равгитæ æма гæнæнтæ агъазиау кæмæн æнцæ, уæхæн  стратегион регион. Мах ин зонæн æма нин лæдæрд æнцæ æ сæйрагдæр уæлеаудзийнæдтæ: етæ  ’нцæ æ æрдзон гъæздугдзийнæдтæ, дессаги зæрдæмæдзæугæ бæстигъæдæ, æмбал кæмæн нæййес, уæхæн географион уавæр, кæций фæрци си ес равгитæ транспортон-логистикон центртæ, аллихузон транспортон рацæуæнтæ-бацæуæнтæ аразунæн. Сæйрагдæр ба е æй, æма си ес алæмæти адæймагон капитал. Цæгат Кавказ æй еунæг уæхæн регион, кæцими хъæбæр бæрзонд бæрцитæй фулдæрæй-фулдæр кæнуй цæрæг адæми нимæдзæ.

Уотæ баханхæ кодта Уæрæсей Хецауади сæрдари хуæдæййевæг Александр Новак, Кавказаг инвестицион форуми пленарон æмбурдæн разамунд дæтгæй æ радзубандий. Уой хæццæ ба ма загъта:

– Дæс анземæй фулдæр рæстæги дæргъци æнхæстгонд цæуй Цæгат-Кавказаг федералон округи райрæзти паддзахадон программæ. Уæдта хецауади сæрдар уæлдай лæмбунæг цæстдардæй ауодуй аци регионбæл. Æ бафæдзæхстæй 2021 анзи арæзт æрцудæнцæ цæгаткавказаг регионти экономикон райрæзти сæрмагонд фæткитæ. Цæгат Кавкази исонибони туххæй ку дзорæн, уæд федарæй зæгъун æнгъезуй уотæ, æма ин ес еугур фадуæттæ дæр æ райрæзти нæуæг, бæрзонддæр къæпхæнмæ исхезунæн, еугур социалон-экономикон райрæзти сæрмагонд фæткитæ. Цæгат Кавкази исонибони туххæй ку дзорæн, уæд федарæй зæгъун æнгъезуй, ес ин еугур фадуæттæ дæр æ райрæзти нæуæг, бæрзонддæр къæпхæнмæ исхезунæн, еугур социалон-экономикон æма къабæзти æнтæстдзийнæдтæй баскъуæлхунæн. Уæрæсей Хецауади ’рдигæй ба тæккæ гъæугæдæр хузи агъазгонд цæудзæнæй, цæмæй регион уа æдас æма æнцонфадуатгин, цæрунæн дæр бæлдтаг куд уа æма ардæмæ цæунæн дæр хиццаг куд уа…

Кавказаг инвестицион форуми туххæй нæ радзоруйнæгтæ хумæтæги нæ райдæдтан Александр Новаки дзубандийæй. Нæ региони абони цардарæзти уавæрти æма æ исонибон æнгъæлæнти туххæй ци загъта, етæ бæлвурдæй рабæрæг æнцæ аци ахсгиаг мадзали.

Михаил МИШУСТИН æма Сергей МЕНЯЙЛО Кавказаг инвестицион форуми Цæгат Иристони равдисти рази.

Аци аллианзон дуйнеуон равдистити архайдта Цæгат Иристони минæвæртти къуар, æ сæргъи нæ республики разамонæг Сергей Меняйло, уотемæй. Мадзали архайгутæ æрдзурдтонцæ дуйнеуон инвестицион æмархайди ирæзтбæл, ахсгиагдæр регионалон проекттæ цардмæ рауадзунбæл, экономики сæйрагдæр къабæзти гъомусадæбæл бафтауни ахедгæдæр мадзæлттæбæл.

Еци еугур гъуддæгутæ айдагъ абони арæзт не ’рцæудзæнæнцæ. Сæ фулдæремæн сæ ахедундзийнадæ уæхæн æй, æма сæ исаразун ахсгиаг уодзæнæй исонибони дæр, – гъома, уонæбæл бакосунæй ихæсгин уодзæнæнцæ исуйнаг фæлтæртæ дæр.

Уомæ гæсгæ сæрмагонд нисанеуæги хузи рауадæй, форуми агъазиау программæ «Фæсевæди бон», зæгъгæ, мадзалæй ке байгон æй, е дæр. Уæд косун райдæдтонцæ регионтæ æма компанити экспозицитæ дæр. Уони хæццæ – Цæгат Иристони стенд.

– Аци анз форуми сæйраг номæвæрд æй – «Инвестицион райрæзт: евгъуд, абони, исонибон». Уой зæрдæбæл даргæй, цæгатиристойнаг стентбæл алæмæттаг æма урух æвдист æрцудæнцæ, райрæзти ахсгиагдæр программитæ республики куд æнхæстгонд цæунцæ, уæдта хæстæгдæр æнзти ци агъазиау проекттæбæл цæудзæнæй берæвæрсуг куст, уой фæдбæл дзорæг хабæрттæ.

Цæгат Иристони идарддæри экономикон райрæзти пъланмæ ци ахедгæ инвестицион проекттæ хаст æрцудæй, етæ сæ бунат иссирдтонцæ, куд региони стентбæл, уотæ сæрмагонд буклети дæр (бацæттæ ’й кодтонцæ нæ республики экономикон ирæзти министрадæ æма равдиститæ æма презентацити республикон Фонд).

Регион форуми архайгути размæ рахаста фондз æма инсæй ахсгиаг инвестицион проекти (уонæй еуетæбæл нерæнгæ куст цæуй, иннетæмæ ба бавналдзæнæнцæ хæстæгдæр рæстæги). Амунд проектти еумæйаг аргъ æй астинсæй миллиард сомей бæрцæ. Сæ номхигъди æнцæ: курорт «Мамисон», фæлладуадзæн тæлмæ «Кармадон Village», IT-гъæу, ниуазæн дон «Aurus»-и завод æма æндæртæ. Еци проектти фæрци хæстæгдæр æнзти республики уæлæнхасæн фæззиндзæнæй авд мин косæн бунати. Уомæй уæлдай, цæгатиристойнаг экспозиций иуазгутæн адтæй, регион культури, спорт æма иннæ къабæзти ци æнтæстгин архайд кæнуй, уой базонуни фадуат дæр. Ке зæгъун æй гъæуй, форуми архайгутæн адтæй нæ национ алæмæти хуæруйнæгтæй исахуадуни фадуат…

Дуйнеуон равдистити программæ гъæздуг адтæй аллихузон ахедгæ мадзæлттæй – пленарон æма секцион сесситæ æма семинартæ, презентацитæ, Цæгат Кавкази социалон-экономикон райрæзти хецауадон къамиси æмбурд… Уой хæццæ, форуми архайæг регионтæ æма компанитæн уæлдай ахсгиагдæр адтæй исонибони проекттæмæ агъазиау инвесторти æргом раздахун, æмгустади бадзурдтæ бафинсун.

Уæхæн нисантæбæл бакустонцæ Цæгат Иристони делегаций иуонгтæ дæр. Зæгъæн, республики экспозиций фæзуати ци берæ фембæлдтитæ адтæй, уонæй цалдæрей кæронбæттæн иссæй берæ бæлвурд бадзурдтæ арæзт ке æрцудæй, е. Зæгъæн, Цæгат Иристони разамунд æмгустади бадзурдтæ ифедар кодта Санкт-Петербурги паддзахадон технологон институти, компанитæ «Ozon» æма «Газпром межрегионгаз»-и, Уæрæсей Æфснайæн æма Гъæууонхæдзарадон банкти, Республикæ Дагестани Хецауади æма ма форуми иннæ архайгутæй кедæрти хæццæ.

Форуми архайуни ахедундзийнади туххæй дзоргæй, Сергей Меняйло куд фæббæрæг кодта, уотемæй уой фæзуати цæгатиристойнаг делегаций иуонгтæн адтæй берæ пайдайаг фембæлдтитæ:

– Агъазиау федералон компанитæ æма æндæр структурити хæццæ бадзубанди кодтан нæ идарддæри еумæйаг æмархайдбæл. Зæгъæн, Санкт-Петербурги паддзахадон технологон университети хæццæ бакосдзинан республики наукон-æртасæн æма ахурадон гъомус бæрзонддæр кæнунбæл, компани «Газпром межрегионгаз»-и хæццæ – идæрддзæф æма хуæнхаг гъæути газификацибæл. Æфснайæн банки хæццæ – региони ахсгиагдæр инвестицион проекттæбæл, Гъæууонхæдзарадон банки хæццæ ба – агропромышленнон комплекси идарддæри ирæзтбæл. Уæхæн фæтки бундорбæл æмархайд кæндзинан фонд «Росконгресс» æма æндæр компанити хæццæ дæр…

Куд зонæн, уотемæй Кавказаг инвестицион форум арæзт цæуй Уæрæсей Президент Владимир Путини унаффæй. Аци дуйнеуон равдист алли анз исуй Цæгат Кавкази федералон зилд æма иннæ уæрæсейаг регионти идарддæри социалон-экономикон райрæзтбæл, ахедгæ инвестицион проекттæ цардмæ рауадзунбæл лæмбунæг дзубанди кæми фæууй, уæхæн фæзуат.

*  *  *

Форуми кæронбæттæни бони Цæгат Иристони экспозици бабæрæг кодта Уæрæсей Хецауади Сæрдар Михаил Мишустин. Бæсти премьер-министр аккаг аргъ искодта республики инвестицион гъомусæн, зæрдæ байвардта идарддæри берæвæрсуг агъазæй.

Цæгат Иристони экономикон райрæзти пълани уагæвæрдтæ æма республики ахедгæдæр инвестицион проектти туххæй Михаил Мишустинæн лæмбунæг радзурдтонцæ Сергей Меняйло æма региони Хецауади Сæрдар Дзанайти Барис.

Республики идарддæри экономикон райрæзти пъланмæ ци ахедгæ инвестицион проекттæ хаст æрцудæй, етæ сæ бунат иссирдтонцæ стендбæл. Регион форуми архайгути размæ рахаста 25 ахсгиаг инвестицион проекти (уонæй еуетæбæл нуриуæнгæ куст цæуй, иннетæмæ ба бавналдзæнæнцæ хæстæгдæр федæни). Амунд проектти еумæйаг аргъ æй 16 миллиард сомей бæрцæ. Сæ нимæдзи: курорт «Мамисон», фæлладуадзæн тæлмæ «Кармадон Village», IT-гъæу, ниуазæн дон «Aurus»-и завод æма æндæртæ.

Фæстæдæр Михаил Мишустини разамундæй арæзт æрцудæй Цæгат Кавкази федералон зилди идарддæри социалон-экономикон райрæзти фæдбæл хецауадон къамиси æмбурд.

Фембæлди райдайæни премьер-министр куд фæббæрæг кодта, уотемæй форум иссæй, инвестортæн, амалгъонтæ æма хецауадзийнади оргæнти минæвæрттæн æмархайди фарстатæбæл, ахедгæ проекттæ цардмæ рауадзунбæл дзубанди кæми рауайуй, уæхæн фæзуат.

Цæгат Кавкази федералон зилди ирæзти нисантæбæл докладтæ искодтонцæ Уæрæсей экономикон ирæзти министр
Михаил Решетников, арæзтадæ æма цæрæнуатон-коммуналон хæдзаради министр Ирек Файзуллин, энергетики министри хуæдæййевæг Петр Конюшенко, компани «Россети»-й правлений сæрдар Андрей Рюмин, компани «Газпром межрегионгаз»-и генералон директор Сергей Густов æма æндæр федералон ведомствити минæвæрттæ. Уони докладтæ банхæст кодтонцæ Цæгат Кавкази регионти разамонгутæ…

Куд зонæн, уотемæй кавказаг инвестицион форум арæзт цæуй Уæрæсей Президент Владимир Путини унаффæй. Аци хатт равдистити  архайгути нимæдзæ 4 минемæй фæффулдæр æй. Етæ адтæнцæ уæрæсейаг регионтæ æма 30 фæсарæйнаг бæстити минæвæрттæ…