Зæрдесгæ хуæрзарæзт минкъий кизгæ æ зæлланг гъæлæсиуагæй еугурей дæр æхемæ æригъосун кодта:

Нæ рагæнттæ цардбæл тохи,

Ку къæртт кодтонцæ фæндаг,

Зундау син уæд царди тонхи,

Сæ уодбæл хуæстæй не ’взаг.

Фæлтæртæй æй мингай æнзти

Искодтонцæ хуæрзгъæздуг,

Бакодтонцæ ’й мах бæрнæхсти

Сæ фæсмæрдæ еудадзуг.

Не ’дзамантæй ба мах уæнгæ

Ка ’рхъæртун кодта не ’взаг,

Еци фиддæлтæн се ’ууæнкæ

Куд фæссайон, мæ зæнхаг…

Аци æмдзæвгæ Хидирти Ехйа, ме ’дзард зæрдтагон æрдхуард ке ниффинста, уой куд нæ зудтон. Æма мин æхцæуæн адтæй, аци сабийи цъухæй æй фегъосун. Уой хæццæ æрхун дæр куд нæ кодтайнæ, бæргæ, еци рæстæг Ехйа æхуæдæг дæр мæ фарсмæ бадт ку фæцайдæ, уæд куд бацийнæ кодтайдæ, е ’мдзæвгитæ алæмæттаг ке ’нцæ дзиллæн, уæлдайдæр ба кæстæртæн, уобæл. Æцæгæйдæр уотæ ке ’й, уомæн ба ирд æвдесæн æй е, æма абони не ’хсæн кæд нæбал æй, уæддæр не ’мдзогæнæг æнцæ æ рохс ном, æ финст литературон уадзимистæ. Уотæ рæсугъд загъди рæуагæн нæ зæгъæн – æ фæсмæрдæ алли анз дæр фæззæги æ номерæнæн арæзт æрцæуй литературон конкурстæ, фæййархайунцæ си Ирæфи æма Дигори райони скъолати ахурдзаутæ, етæ фæййерис кæнунцæ Хидирти Ехйай æмдзæвгитæ кæсунæй.

Поэттæй, ефстæгутæй уæлдай, царди устур нивтæ некæмæ ’рхауй, сæ фулдæр рацæунцæ зин æма гургъахъ нæдтæбæл. Сæхуæдтæ, сæхе æнкъарагæ уодтæбæл ци бавзарунцæ, адæми ’хсæнмæ дæр уой ке рахæссунцæ, адæми цард уæлдай хуæздæр равдесунгъон ке фæуунцæ, иннетæй дæр уомæй хецæн кæнунцæ. Кæддæр еу курухон лæг уотæ загъта: «Æмдзæвгитæ ’нцæ хумæтæг дзурдтæ, финсæг ба сæ никкæнунцæ æнахур адæймæгутæ…»

Поэти нивгун исхонун уæд фембæлуй, æма æ фæсмæрдæ е ’сфæлдистадæ цардгъонæй ку байзайуй.

Æма Хидирти Батæрбеги фурт Ехйа, кæд æма æ карæмæ гæсгæ дæр æгæр раги бацудæй е ’носон дуйнемæ, уæддæр æй исхонун æнгъезуй амондгун финсæг, фал имæ ирисхъæ ба бустæги уарзæгой мади цæстæй некæд ракастæй.

Хидири-фурти фæсте ци исфæлдистадон бунтæ байзадæй, етæ ’нцæ берæкъабазгун. Аййев литератури жанртæй, драматургийæй уæлдай, кæбæл си нæ рахъæрттæй, æ хъауритæ си кæцими нæ равдиста æма си уæлахезæй кæцæй нæ рацудæй, уæхæнæй си неци байзадæй: поэзи, прозæ, критикæ, уайдунтæ, эпитафитæ, юмор æма сатирæ… Алцæбæл дæр рахъæрттæй æма си æхе сæрмагонд фæд ниууагъта.

Нуртæккæ нин Ехйай исфæлдистадон бунтæбæл лæмбунæг æрдзоруни равгæ нæййес, уомæн гъæуй сæрмагонд æртасæн куст бакæнун, фал Хидири-фурти исфæлдистадæ устур æма федар бунат ке ниййахæста адæми зæрдити. Уомæн ба, ку зæгъæн, ирд æвдесæн е дæр æй, æма нур фæндзæймаг анз фæд-фæди арæзт æрцæуй Лескени, фарæ ба Чиколай, Ехйай номбæл литературон æркæститæ.

Еци гъуддаги хъæппæрес равдиста Ехйай æнсувæри фурт Валерик. Арæзт ба цæунцæ райони культури хайади разамунди æма Лескени культури Хæдзари косгути æмархайди фæрци. Æма бабæй мæнæ хуæрзæрæги дæр уæхæн æркаст арæзт æрцудæй Лескени гъæуи. Архайдтонцæ си Дигори æма Ирæфи райони фулдæр скъолати ахурдзаутæ.

Ехйай  æмдзæвгитæ аййев бакæсунбæл ба сæ ахур кодтонцæ сæ маддæлон æвзаги ахургæнгутæ. Етæ хъæбæр бæрнонæй байархайдтонцæ сæ еци ихæстæ тæккæ хуæздæр хузи исæнхæст кæнунбæл.

Цæйбæрцæбæл син уарзон æй нæ маддæлон литературæ, уомæн ба хуарз æвдесæн иссæй æркасти архайæг исфæлдистадон къуæртти бæрцæ дæр.

Етæ дехгонд æрцудæнцæ æртæ къуаребæл. Фиццаг къуари – кæстæр кълæсти ахурдзаутæ, дуккаги – астæуккаг æма æртиккаги – хестæркъласонтæ.

ХИДИРТИ Ехйай номерæни литературон мадзали архайгутæ. Галеуæрдиги кæронæй лæууй ХИДИРТИ Валерæ.

Æнæгъæнæ цуппар сахаттей бæрцæ рахаста исфæлдистадон æркаст. Сæ архайдæн син аккаг аргъ искодтонцæ сæрмагонд жюрий иуонгтæ: Уæрæсей финсгути Цæдеси иуонг, поэт, прозаик Хохойти Энвер, Уæрæсей æскъуæлхт артист, Цæгат Иристони Ирон драмон театри режиссер Сæбанти Тамерлан, историк-æртасæг Хъарданти Тимур, тележурналист Колити Людмилæ,  Цæгат Иристон-Аланий адæмон артист Битарти Александр, Ирæфи райони культури хайади сæргълæууæг Темурти Хетæг.

Мадзал музыкалон æгъдауæй исаййев кодтонцæ нæ республики филармоний музыканттæ, сæ сæргъи дирижер – Ходи Олег æма ансамбль «Фидæн»-и артисттæ. Сæ аййев цæгъдтитæй æма зартæй барохс кодтонцæ мадзали архайгути зæрдитæ. Мадта скъоладзаутæ хъæбæр разæнгардæй бавдистонцæ сæхе, куд фæззæгъунцæ, еу  инней цъухæй истонцæ Ехйай æнæмæлгæ рæнгъитæ.

Аци мадзал ма еу хатт дæр хуарз æвдесæн æй,  дигорон азæлгæ æвзаг цæйбæрцæбæл тухгин æма хъазар æй, ка ибæл дзоруй, уонæн.

Мадзали кæронбæттæни  жюрий хатдзæгтæмæ гæсгæ кадгин уавæри Кади грамотитæ æма Ехйай уадзимисти æмбурдгонд лæвæрд æрцудæй еугур архайгутæн дæр.

Фиццаг æртæ бунати ка ниййахæста, уонæн ба ма исаккаг кодтонцæ дипломтæ, зæрдæбæлдарæн лæвæрттæ æма æхцай премитæ. Ехйай поэзи ба ма еума хатт дæр æвдесæн æй, дигорон æвзаг цæйбæрцæбæл æнæмæлгæ ’й, уомæн.

Уæлдай устур арфиаг ихæс, ку зæгъæн,  æхемæ райсуй алли хатт дæр е ’нсувæри фурт Валерик. Валерикки хузæн нæ маддæлон æвзагбæл рæстуодæй æновуд ка ’й, æ багъæуай кæнуни æма æ идарддæри райрæзтбæл бæлвурд гъуддæгутæй ка архайуй, уæхæн адæймæгутæ кæмæ уа, еци адæми æвзагæн исæфæн некæд уодзæнæй. Арфæ ин кæнæн мах дæр, уомæн æма нæ газети цардгъондзийнадæн æ агъазгæнгутæй еу æй.

Хидирти Ехйа е ’мдзæвгитæй еуеми уотæ финста:

Æй уомæ гæсгæ ба мæ зар

Кæми хор бон, кæми мæйдар.

Зæрдæй ниввардтон си мæ уод –

Адæмæн æй кæнун нивонд…

Æма ин адæм дæр зæрдæхцæуæнæй райстонцæ æ еци нивонд,  табугонд син æй…

КОЛИТИ Витали