27 апреля 2024

БОЛЛОТИ ПОЛИЙАЕН Социалистон Фӕллойнади Бӕгъатӕрӕн

18.11.2020 | 15:30

ХЪАЗБЕГТИ Хъазбег, (1912-1966) финсæг, поэт

Боллоти Полийи туххӕй ӕ рӕстӕги журналисттӕ ци ӕрмӕгутӕ финстонцӕ, уомӕй уӕлдай ма ин нӕ финсгутӕ дӕр лӕвар кодтонцӕ сӕ аййевадон уадзимистӕ. Уонӕй еу, зундгонд финсӕг Хъазбегти Хъазбеги финст ӕмдзӕвгӕ ӕрлӕуун кӕндзинан уӕ зӕрдӕбӕл.

 

I

Ирӕф, Ирӕф, дӕ зар – идзулд,
Лӕгау лӕдӕрд дӕуӕн дӕ дзурд.
Ӕма, игъосун ӕй ӕз дӕр,
Дӕуӕн дӕ цийнадӕ – ивулд,
Ивулд, райдзаст ӕма идзулд.
Ӕма дӕ хӕццӕ нур ӕз дӕр
Кӕнун мӕ зари зӕллангдӕр.
Дӕ сатӕг донӕй ду хинстай
Дӕ цъӕх будурти зӕрдирай,
Ӕма си ду уидтай ӕдзох,
Тиллӕгбӕл куд кодта ӕ тох
Полий Боллоти зӕрдтагӕй,
Куд неке уагъта ӕ разӕй.
Йе ’мбӕлтти хӕццӕ йе ӕ куст
Куд хаста размӕ ӕнӕ тухст.
Хумӕ, похцийӕй, ӕхсастӕй –
Алцӕмӕй ӕнхӕст куд адтӕй.
Хор-еу кӕсӕнӕй, зӕлдагау,
Ӕ фиццаг тунтӕ ӕнӕвгъау
Ку ’рбаниванста, гъе уӕддӕр
Полий ӕ кусти ӕд фӕлтӕр
Куд хаста хӕрсӕ хӕрсӕбӕл,
Ӕма тиллӕгӕн ӕ хӕмпӕл
Ӕд уедӕгтӕ ‘ма ӕд бунгард
Куд-еу кодтонцӕ бунрӕдзагъд.
Хор-еу ку ‘рхустӕй и фӕсхонх,
Уӕд-еу и къуарӕй рӕуионг
Куд-еу ӕздахтӕй ӕ кустӕй
Ӕма уӕлдӕфи, идзулдӕй,
Куд-еу ниййазӕлдӕй сӕ зард
Ӕхсӕйвон уӕлдӕфи идард.
Уидтай уонити еугурдӕр,
Дӕ уолӕнтӕй сӕ рӕвдаугӕй.
Уидтай нӕ догӕн ӕ фӕлтӕр
Куд хъиамӕт кодта зӕрдтагӕй.
Сӕ куст дзурдзагъдӕй нӕ киудтӕй,
Ӕма сӕ фӕззӕг ӕрцудӕй
Идзаг ӕфсерӕй ӕд бӕркад,
Афойнадӕбӕл ӕнӕсайд.
Фӕззигон надбӕл ратулдӕй
Хуарӕйдзаг уӕрдун, къӕс-къӕсӕй,
Полий къуари хай – фӕрнуг,
Фӕрнуг, бӕркадгин ‘ма гъӕздуг.

II

Ирӕф, Ирӕф, абони дин
Ӕ дзиллӕ ӕрветуй цитгин
Дӕ устур бони ӕ салан, –
Не ’гас дӕр дӕ цийнӕй хъал ан.
Ӕма куд нӕ… силгоймӕгтӕй
Нӕ Ири адӕммӕ фиццаг
Дӕ гъомбӕлгӕндтитӕй иссӕй
Герой, – нӕ адӕмӕн хиццаг
Боллоти намусгин Полий!
Йе алли гектарӕй нартихуар
Ку ’рхаста ’вдай ӕма цуппар
Центнертӕй, хуӕрзгъӕдӕй ӕнхӕст.
Йе Сталини размӕ ӕ дзурд
Ку банхӕст кодта ку бӕлвурд,
Равдесгӕй фӕллойнади ӕнтӕст.

III

Адтӕй и хорти-хорау бон,
Арвӕй лӕфинттӕ ивулдӕй.
Уӕлдӕф цъӕх арви ӕ фӕндон
Тахтӕй уӕлхуӕнхти уозерӕй.
Ирӕф, куд некӕд, зӕрдӕхъал
Гӕлста пурхӕнти ӕ цӕхъал…
Дӕлхонх и гъӕдӕн ӕ астӕу
Зиндтӕй Ирӕфгӕронмӕ гъӕу;
Адтӕй Ӕхсӕрӕн йе ӕ Сӕр.
Цӕуй ӕ астӕуӕй унӕр;
Ӕд сурх турусатӕ адӕм
Лӕудтӕнцӕ и фӕзи кадӕн.
Дзорӕг адӕмӕн, парахат,
– «Махӕн абони ’й бӕрӕгбон!
О, хуарз ӕмбӕлттӕ, нӕ фӕндон,
Уинӕн нӕхуӕдтӕ, ӕрцудӕй,
Полий, Полий Герой иссӕй!
Рагон рӕстӕги кӕд адтӕй
Бартӕ силгоймагӕн Ири?
Некӕд! Ӕфхуӕрдӕй фӕццардӕй
Фиццагон доги йе зини…
Цӕрӕд нин кадӕ ’ма нивӕй
Нӕ уарзон Сталин ӕнзтӕй
Мингай. Мӕлӕт дӕр ин ма уӕд!
Ӕности дӕр ӕгас цӕуӕд!»
Дзорӕг и дзорӕги ивта,
Алке ӕ зӕрдиуаг дзурдта.
Уӕдмӕ ӕмбурди федарӕй
Полий равардта нӕуӕг дзурд:
«Йесун уӕ размӕ ӕз ихӕс,
Куд аци анзи мах, бӕлвурд,
Гектарӕй райсдзинан тиллӕг
Центнертӕ нимӕдзӕй сӕдӕ.
Ӕгас цӕуӕд зинаргъ фидӕ –
Сталин – номдзуд раздзӕуӕг!»

***

Адтӕй и хортихорау бон,
Лӕфинттӕ арвӕй ивулдӕй.
Уӕлдӕф бӕрзӕндти ӕ фӕндон
Ӕ фӕлмӕн тагъди ӕрзилдӕй.
Фӕцӕй уотемӕй цубурӕй
Полий ӕмбурди ӕ салан.
Адӕм цийнади ӕнхуӕцӕй
Исаразтонцӕ къохӕмдзӕгъд.

 

4 мартъи, 1948 анз.

БОЛЛОТИ Полийи номерæнæн æрæги Æхсæрисæри культури Хæдзари арæзт æрцудæй цитгин мадзал. Амонæг си адтæй ХЪАЙТМÆЗТИ Альбинæ культури Хæдзари директор.