20 апреля 2024

«БАЗУДТОН ИН Ӕ ХУАРЗ ӔМА Ӕ ЦАУД…»

20.11.2021 | 14:20

Уӕхӕн гъуди Хъодзати Ӕхсар кӕддӕр е ‘мдзӕвгитӕй еуеми загъта царди туххӕй. Ӕма ин ӕ уодиконд ка зудта, етӕ ‘й балӕдӕрдзӕнӕнцӕ: Ӕхсар цардӕй цӕмӕйдӕрти зӕрдрохс кӕд адтӕй, уӕддӕр си берӕ цӕмӕйдӕрти ба зӕрдрист дӕр бавзурста. Хумӕтӕги нӕ финста: «Фӕсайды дӕн  – фӕхъазыди мӕ цард…»

Цӕгат Иристони адӕмон поэт, тӕлмацгӕнӕг, публцист ӕма ӕхсӕнадон косӕг Хъодзати Мӕхӕмӕти фурт Ӕхсар райгурдӕй 1937 анзи Брути. Каст фӕцӕй астӕуккаг скъола, Цӕгат Иристони педагогон институт, Максим Горькийи номбӕл литературон институти уӕлдӕр къурситӕ. Куста Мӕцути астӕуккаг скъолай ахургӕнӕгӕй, Алагири райони газети уацхӕссӕгӕй, радиой редакторӕй. Адтӕй Цӕгат Иристони финсгути Цӕдеси бӕрнон секретарь, фӕстӕдӕр ба –  сӕрдари хуӕдӕййевӕг. 1977 анзӕй 2019 анзи уӕнгӕ разамунд лӕвардта журнал «Мах дуг»-и коллективӕн.

Ӕхсар ӕ исфӕлдистадон фӕллойнӕй агъазиау ӕвӕрӕн бахаста нӕ национ аййевадон литератури райрӕзти гъуддагмӕ. Нӕ дзиллӕ хестӕрӕй-кӕстӕрӕй хъӕбӕр ӕхцӕуӕнӕй исӕмбӕлиуонцӕ ӕ поэзий, прози ӕма публицистики  киунугутӕбӕл. Ӕ уадзимистӕ тӕлмацгонд ӕрцудӕнцӕ ӕндӕр адӕмти ӕвзӕгтӕмӕ, мухур сӕ кодтонцӕ нӕ Фидибӕсти тӕккӕ номдзуддӕр литературон-аййевадон журналтӕ ӕма газеттӕ. Хъодзай-фурт ма фескъуӕлхтӕй куд искурдиадӕгин тӕлмацгӕнӕг, уотӕ дӕр – ирон ӕвзагмӕ ратӕлмац кодта уруссаг ӕма фӕсарӕйнаг классиктӕй берети уадзимистӕ.

Ӕхсар берӕ хъауритӕ бахарз кодта, Устур Фидибӕстон тугъди цӕхӕри ка бастъалдӕй, Иристони еци поэтти ӕма прозаикти уадзимистӕ ӕрӕмбурд кӕнунбӕл, рауагъта сӕ, «Хорзӕй баззай, Ир», зӕгъгӕ, сӕргонди хӕццӕ сӕрмагонд киунугӕй. Уоййасӕбӕл ӕновудӕй бахъиамӕт кодта нӕ номдзуд поэт Токати Алихани исфӕлдистадон бунтӕ ӕрӕмбурд кӕнунбӕл дӕр, лӕмбунӕг сӕ равзурста ӕма си исаразта киунугӕ «Поэты мӕсыг».

Хъодзати  Ӕхсар абони не ‘хсӕн нӕбал ӕй, зӕгъгӕ, уотид зӕгъунӕн дӕр хъӕбӕр зин ӕй. Фал хъоцгӕнгӕй дӕр ни ӕруагӕс кӕнуй: айдагъ Иристони нӕ, фал уомӕй еуварсдӕр ӕма берӕ идарддӕр рауӕнти дӕр ӕй ка зудта, уони зӕрдити ӕностӕмӕ цӕрдзӕнӕй ӕ рохс ном, имисдзӕнӕнцӕ ‘й куд искурдиадӕгин поэт, куд дессаги рӕсугъд, харакет ӕма адӕмуарзон адӕймаг, уотӕ…